ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τι επιδιώκει ο Τσίπρας με τη Συνταγματική Αναθεώρηση – Οι 5 άξονες της πρότασης

Ένα «άνοιγμα» στη Ν.Δ., επί του οποίου μπορεί να επιτευχθεί μια ευρεία συναίνεση, μια πρόταση που θα αλλάξει τον κοινοβουλευτικό χάρτη της χώρας, πάντα σε περίπτωση που εγκριθεί από τον απαραίτητο αριθμό βουλευτών και μια προσπάθεια να «θωρακιστούν» οι μελλοντικές κυβέρνησης έναντι απαιτήσεων εταίρων ή δανειστών, εμπεριείχαν μεταξύ άλλων οι κυβερνητικές προτάσεις για τη Συνταγματική Αναθεώρηση που παρουσίασε χθες στον προαύλιο χώρο της Βουλής ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.

 

 

Συγκεκριμένα, η πρόταση για εκλογή ΠτΔ από το λαό αν η Βουλή σε δύο ψηφοφορίες δεν καταφέρει να εκλέξει Πρόεδρο, ώστε να αποφεύγεται η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες εκτιμάται τόσο από κυβερνητικά στελέχη όσο και από στελέχη της αντιπολίτευσης ότι μπορεί να συγκεντρώσει ευρεία κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Αντίστοιχες πλειοψηφίες εκτιμάται ότι θα συγκεντρώσει και η πρόταση για άρση της βουλευτικής ασυλίας και η αλλαγή του νόμου περί ευθύνης υπουργών.

Η πρόταση Τσίπρα για οκταετή θητεία των βουλευτών αλλά και του Πρωθυπουργού, αφού θα πρέπει να είναι μέλος της Βουλής, σε περίπτωση που «περάσει», θα αλλάξει τον κοινοβουλευτικό χάρτη της χώρας.

Ωστόσο δύσκολα θα αποσπάσει ευρεία συναίνεση και σύμφωνα με κυβερνητικό βουλευτή είναι μία από τις βασικές προτάσεις για τις οποίες ο κ. Τσίπρας θα επιδιώξει «να προκαταλάβει τους πολιτικούς του αντιπάλους μέσω της λαϊκής ψήφου-δημοψήφισμα». Το τελευταίο σύμφωνα με τον ίδιο βουλευτή ανήκει στα θέματα «μεγάλου πολιτικού και κοινωνικού χαρακτήρα» (εθνικό θέμα) ώστε να πληροί και μία εκ των δύο προϋποθέσεων που θέτει το ίδιο το Σύνταγμα για τη διενέργεια δημοψηφίσματος.

Τέλος, η πρόταση για την υποχρέωση κύρωσης, μόνο με δημοψήφισμα, οποιασδήποτε Συνθήκης μεταβιβάζει κυριαρχικές αρμοδιότητες του κράτους, είναι «φωτογραφική» αφού, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει έτερος κυβερνητικός βουλευτής, «οι μισοί μνημονιακοί νόμοι, σε περίπτωση δημοψηφίσματος, θα είχαν μείνει μετεξεταστέοι».

Αντίστοιχης λογικής είναι και η πρόταση για ρητή απαγόρευση άρσης του δημόσιου ελέγχου των αγαθών του νερού και της ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και η κατοχύρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων ως του μοναδικού μέσου για τον προσδιορισμό του μισθού (κατώτατου).

Σε κάθε περίπτωση η έναρξη της διαδικασίας αναθεώρησης ενός άρθρου του Συντάγματος μπορεί να ξεκινήσει με την υπογραφή 50 βουλευτών, ενώ απαιτεί πλειοψηφία 3/5 (180) για να κριθεί αναθεωρητέο από την επόμενη Βουλή με απλή πλειοψηφία. Σε διαφορετική περίπτωση, αν δηλαδή κριθεί αναθεωρητέο από απλή πλειοψηφία (150 συν1) τότε απαιτείται πλειοψηφία 2/3 της επόμενης Βουλής για να αλλάξει. Και η μεθεπόμενη Βουλή, αν δεν αλλάξει ο σχετικός νόμος από την επόμενη κυβέρνηση, θα είναι «προϊόν» του νέου εκλογικού νόμου που ψηφίστηκε πρόσφατα, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την επίτευξη πλειοψηφιών και συναινέσεων.

Aναλυτικά, οι 5 άξονες της κυβερνητικής πρότασης είναι οι εξής:

Πρώτος άξονας: δέσμη αλληλοσυνδεόμενων μεταρρυθμίσεων στην αρχιτεκτονική του Πολιτεύματος

  • Η συνταγματική καθιέρωση της απλής αναλογικής
  • Η εποικοδομητική ψήφος δυσπιστίας, Η υποχρέωση δηλαδή η πρόταση δυσπιστίας εναντίον της κυβέρνησης, να συνοδεύεται και από πρόταση για νέο Πρωθυπουργό. Πράγμα που εξυπηρετεί το σκοπό της κυβερνητικής σταθερότητας.
  • Δυνατότητα εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από το κοινοβούλιο, μόνο αν εξασφαλίζεται η μέγιστη συναίνεση των δύο τρίτων της Βουλής στο πρόσωπό του σε δύο διαδοχικές ψηφοφορίες. Αν αποβούν άκαρπες, τότε η τρίτη ψηφοφορία θα ανήκει στο εκλογικό σώμα, που θα αποφασίζει την εκλογή του Προέδρου με καθολική ψηφοφορία που θα διεξάγεται ανάμεσα στους δύο πλειοψηφήσαντες υποψηφίους της τελευταίας ψηφοφορίας στο κοινοβούλιο.
  • Εναρξη της συζήτησης για τις αρμοδιότητές του προτείνοντας μια λελογισμένη αύξηση των αρμοδιοτήτων του. Με στόχο να ενισχυθεί ο ρυθμιστικός, σταθεροποιητικός και εγγυητικός του ρόλο αλλά και για να εμπλακεί όποτε είναι αναγκαίο, ο ίδιος ο λαός στη διαδικασία της εκλογής του, χωρίς όμως να διακόπτεται η θητεία της κυβέρνησης και να διαλύεται η Βουλή. Η λελογισμένη αύξηση των αρμοδιοτήτων μπορεί να ενισχύσει τον ρυθμιστικό ρόλο του Προέδρου χωρίς να αγγίζεται ο πυρήνας του Πολιτεύματος. Για παράδειγμα: Το δικαίωμα του Προέδρου να απευθύνεται στη Βουλή για σπουδαίο λόγο, να συγκαλεί το Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών, αλλά και να παραπέμπει ψηφισμένο νόμο σε ειδικό γνωμοδοτικό όργανο, αποτελούμενο αποκλειστικά από δικαστές για να κρίνει επί της συνταγματικότητας του.
  • Θεσμοθέτηση ορίου θητεία για τους Βουλευτές, έτσι ώστε κανένας Βουλευτής να μην μπορεί να εκλέγεται για πάνω από δύο συνεχόμενες κοινοβουλευτικές περιόδους ή για οκτώ συνεχόμενα έτη.
  • Θεσμοθέτηση της υποχρέωσης ο Πρωθυπουργός, εκτός φυσικά των υπηρεσιακών, να ορίζεται αποκλειστικά αιρετός από το λαό, δηλαδή μόνο εν ενεργεία Βουλευτής

Δεύτερος άξονας: ενίσχυση των θεσμών άμεσης δημοκρατίας

  • Υποχρέωση κύρωσης με δημοψήφισμα, οποιασδήποτε συνθήκης μεταβιβάζει κυριαρχικές αρμοδιότητες του Κράτους.
  • Δυνατότητα διενέργειας Δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία και συλλογή άνω των 500.000 υπογραφών για εθνικά θέματα.
  • Δυνατότητα διενέργειας Δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία και συλλογή άνω του 1 εκατομμυρίου υπογραφών, για ψηφισμένο νόμο, με εξαίρεση νόμους που αφορούν τα δημοσιονομικά.
  • Δυνατότητα διενέργειας Δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία και συλλογή άνω του 1 εκατομμυρίου υπογραφών για  νομοθετική πρωτοβουλία από τους ίδιους τους πολίτες.

Τρίτος άξονας: ενίσχυση του κράτους δικαίου

  • Θεσμοθέτηση ενός ειδικού γνωμοδοτικού οργάνου, αποτελούμενου αποκλειστικά από δικαστές των Ανώτατων Δικαστηρίων που σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μετά από πρόταση του ΠτΔ ή της Κυβέρνησης ή 120 Βουλευτών θα γνωμοδοτεί επί ψηφισμένου νομοσχεδίου εντός συντομότατης προθεσμίας.
  • Κατάργηση βουλευτικής ασυλίας, ίδια ποινική αντιμετώπιση με τους πολίτες, δυνατότητα εξαίρεσης μόνο με για σχετικές με την άσκηση των καθηκόντων κατηγορίες.
  • Ριζική τροποποίηση της διάταξης που ρυθμίζει τα περί της ευθύνης των Υπουργών.
  • Για τις ανεξάρτητες αρχές: Οι Ανεξάρτητες Αρχές να συγκροτούνται με μικρότερες πλειοψηφίες σε περίπτωση που τα 4/5 δεν συγκεντρωθούν σε συγκεκριμένη προθεσμία.

Τέταρτος άξονας της πρότασης σχέσεις Κράτους-Εκκλησίας.

  • Ρητή κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του Κράτους με διατήρηση όμως για ιστορικούς και πρακτικούς λόγους της αναγνώρισης της Ορθοδοξίας ως κρατούσας θρησκείας.
  •  Υποχρεωικότητα του πολιτικού όρκου για αιρετούς και δημόσιους λειτουργούς.

Πέμπτος άξονας: κοινωνικά δικαιώματα

  • Ρητή απαγόρευση άρσης του δημόσιου ελέγχου των αγαθών του νερού και της ηλεκτρικής ενέργειας.
  • Σαφής και αποτελεσματική κατοχύρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων ως του μοναδικού μέσου για τον προσδιορισμό του μισθού. Συνταγματική κατοχύρωση της υποχρεωτικότητας της διαιτησίας.

Για όλες αυτές τις αλλαγές τίθεται ως ορόσημο ισχύος το 2021. Η δε διαδικασία διαλόγου προβλέπει συγκρότηση οργανωτικής επιτροπής διαλόγου τον Σεπτέμβριο, έναρξη κοινωνικής διαβούλευσης μέσω δημοσίων συζητήσεων και 13 δημόσιων συνελεύσεων ανά τις περιφέρειες της χώρας και παράδοση του τελικού πορίσματος στα κόμματα μετά την άνοιξη του 2017.