Μια ολόκληρη πόλη 40.000 προσφύγων εγκλωβισμένη στην Ελλάδα, μια Ευρώπη διχασμένη και φοβική και μια Ανγκελα Μέρκελ αποδυναμωμένη και όμηρος της νέας ακροδεξιάς: Είναι το ιδανικό κάδρο για το εγχείρημα του Ταγίπ Ερντογάν να «βάλει πόδι» στην Ευρώπη και να αποκτήσει status ηγέτη αποδεκτού από τη Δύση, σε μια συγκυρία που ο αυταρχισμός του καθεστώτος του πλήττει καίρια τη διεθνή εικόνα της Τουρκίας.
Παρά την εμφανή θέση ισχύος όμως της Αγκυρας έναντι μιας απολύτως αποπροσανατολισμένης Ευρώπης, το μεγάλο ευρωτουρκικό deal για το προσφυγικό παραμένει μετέωρο.
Και το μεγάλο παζάρι των επόμενων ημερών για τη συμφωνία ανταλλαγής προσφύγων – στο οποίο, ελλείψει άλλης εναλλακτικής, έχει επενδύσει πλέον τις προσδοκίες της και η Ελλάδα – θα πρέπει να ξεπεράσει μεγάλα εμπόδια και παγίδες.
Το «όχι» Ολάντ στη βίζα
Η πρόταση Μέρκελ-Νταβούτογλου για επαναπροώθηση προσφύγων στην Τουρκία δεν συναντά ισχυρές αντιδράσεις μόνον από τις διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις αλλά και μέσα στη Γερμανία, ο Φρανσουά Ολάντ διαμήνυσε ευθέως χθες ότι η Γαλλία πολύ δύσκολα θα συναινέσει στη χορήγηση βίζας στους Τούρκους πολίτες και ο Νίκος Αναστασιάδης προειδοποιεί ακόμη και με βέτο σε περίπτωση που επιχειρηθεί να ανοίξουν τα πέντε μπλοκαρισμένα από την Κύπρο ενταξιακά κεφάλαια της Τουρκίας εάν η Αγκυρα δεν συμμορφωθεί στις υποχρεώσεις της έναντι της Κύπρου.
Μπροστά σ’ αυτή την εικόνα, η Αθήνα θα κληθεί και πάλι, όπως δείχνουν τα τελευταία μηνύματα, να σηκώσει υψηλό βάρος: Το θέμα του κυπριακού, και δη στην πιο κρίσιμη φάση των συνομιλιών Αναστασιάδη – Ακιντζί, εμπεριέχει υψηλό βαθμό εθνικής ευαισθησίας, ενώ η νέα συμμαχία με τη Μέρκελ φαίνεται να φέρνει την Ελλάδα ενώπιον απαίτησης να βάλει εκείνη την υπογραφή στο ευρωπαϊκό «διαβατήριο ασφαλείας» της Τουρκίας.
Το Κυπριακό και η Ελλάδα
Στο μέτωπο του Κυπριακού, οι ισορροπίες είναι δύσκολες αλλά η γραμμή πιο καθαρή. Μετά την ανοιχτή δυσαρέσκεια που εξέφρασε ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ πάει την Τρίτη στη Λευκωσία για συνομιλίες.
Η Τουρκία για να κλείσει τη συμφωνία για το προσφυγικό ζητά, μεταξύ άλλων, και το άνοιγμα των πέντε κεφαλαίων των ενταξιακών διαπραγματεύσεων που έχει μπλοκάρει η Κύπρος. Η θέση Αναστασιάδη είναι πως η Λευκωσία θα συναινέσει μόνον εάν η Αγκυρα ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της έναντι της Κύπρου, και με αυτή τη θέση θα συνταχθεί πλήρως και η Αθήνα σύμφωνα με ελληνικές διπλωματικές πηγές.
Η «ασφαλής χώρα»
Στο έτερο μέτωπο, ωστόσο, εκείνο της νομιμότητας που έχει η επαναπροώθηση προσφύγων στην Τουρκία, η Μέρκελ είναι πιθανό ότι θα ζητήσει εκ νέου τη συνδρομή της Ελλάδας.
Η προοπτική της επαναπροώθησης προκαλεί νομικές ενστάσεις από την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ αλλά και ανάλογες αντιδράσεις εντός της γερμανικής κυβέρνησης. Το Spiegel έγραψε χθες πως στο Βερολίνο υπάρχει διάσταση απόψεων για το θέμα, με τους υπουργούς Εσωτερικών και Δικαιοσύνης να υποστηρίζουν ότι η επαναπροώθηση προσφύγων αντιβαίνει στο διεθνές δίκαιο καθώς η Τουρκία δεν πληροί τις προδιαγραφές της «ασφαλούς χώρας».
Αντίθετες νομικές γνωμοδοτήσεις επικαλείται η καγκελαρία σύμφωνα με την Deutsche Welle, με την Μέρκελ να επιμένει κατηγορηματικά χθες ότι η συμφωνία με την Τουρκία είναι «ο σωστός δρόμος».
Και για να ξεπεραστούν τα νομικά ερωτήματα και αντιρρήσεις, σύμφωνα και πάλι με το Spiegel, η καγκελαρία έχει ήδη βρει και το Plan B: Όπως γράφει, η πλέον καθαρή διέξοδος για να νομιμοποιηθούν οι επαναπροωθήσεις είναι να αναγνωριστεί η Τουρκία ως «ασφαλής χώρα» για τους πρόσφυγες από την ίδια την Ελλάδα…
tvxs.gr