Όταν λέτε ότι αισθάνεστε στα οστά σας πως ο καιρός θα αλλάξει, μάλλον αναφέρεστε στη διαίσθηση σας. Ωστόσο ορισμένοι άνθρωποι, ειδικά οι πάσχοντες από αρθρίτιδα, υποστηρίζουν ότι κυριολεκτούν, αφού μπορούν για παράδειγμα να πουν ότι έρχεται μια καταιγίδα από τον πόνο στις αρθρώσεις τους.
Τι λέει η επιστήμη για αυτό;
Οι ερευνητές διενήργησαν την πρώτη μελέτη για το θέμα το 1990. Ο σχεδιασμός ήταν απλός. Έβαλαν τέσσερις ασθενείς με αρθρίτιδα σε ένα βαρομετρικό θάλαμο και τους υπέβαλαν σε αλλαγές πίεσης παρόμοιες με αυτές που έρχονται με αλλαγές στον καιρό. Τρεις από τους τέσσερις ασθενείς παρουσίασαν αυξημένο πόνο όταν έπεσε η πίεση στο θάλαμο. Τέσσερις συμμετέχοντες αποτελούν ένα αρκετά μικρό μέγεθος δείγματος, αλλά η μελέτη τουλάχιστον πρότεινε κάποιο είδος σύνδεσης μεταξύ του πόνου των αρθρώσεων και της βαρομετρικής πίεσης.
Πριν δούμε περισσότερες μελέτες, ας καθορίσουμε την έννοια βαρομετρική πίεση. Επίσης γνωστή ως ατμοσφαιρική πίεση, η βαρομετρική πίεση είναι βασικά ένα μέτρο του πόσο βαριά μας πιέζει ο αέρας. Αυτό ποικίλλει ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες – πέφτει πριν από μια καταιγίδα, για παράδειγμα – και επίσης ποικίλλει ανάλογα με το υψόμετρο. Σε μια κορυφή βουνού, η βαρομετρική πίεση είναι χαμηλότερη από τη στάθμη της θάλασσας, αφού υπάρχει απλά λιγότερος αέρας να σας πιέζει.
Πρόσφατες μελέτες για τη βαρομετρική πίεση και τον πόνο στις αρθρώσεις έχουν εγκαταλείψει τον θάλαμο πίεσης και καταγράφουν μετρήσεις στον πραγματικό κόσμο. Μια μελέτη του 2007 εξέτασε τις αναφορές του πόνου των αρθρώσεων από 200 ασθενείς με αρθρίτιδα και διαπίστωσε ότι οι αιχμές στον αυτοαναφερόμενο πόνο συσχετίζονται έντονα με αλλαγές στη βαρομετρική πίεση και τη θερμοκρασία. Ωστόσο, αυτή η συσχέτιση δεν εμφανίζεται σε κάθε μελέτη, αφού έρευνα του 2017 δεν διαπίστωσε συσχέτιση μεταξύ των βροχοπτώσεων και των ισχυρισμών που σχετίζονται με τον πόνο των αρθρώσεων.
Ένα πράγμα είναι σίγουρο: Δεν μπορούν τα οστά όλων να προβλέψουν το μέλλον.
Οι υπάρχουσες μελέτες υποστηρίζουν μόνο την ιδέα ότι τα οστά και οι αρθρώσεις που εξασθενίζουν με κάποιο τρόπο – π.χ., από την ηλικία, την οστεοπόρωση ή τον τραυματισμό – έχουν αυξημένη ευαισθησία στις αλλαγές στη βαρομετρική πίεση.
Από εκεί, τα δεδομένα είναι λίγο ασαφή. Κανείς δεν είναι ακριβώς σίγουρος γιατί αυτά τα οστά αντιδρούν στις αλλαγές της ατμόσφαιρας, αλλά υπάρχουν μερικές υποθέσεις που επικρατούν.
Ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι αλλαγές στη βαρομετρική πίεση προκαλούν πόνο. Ίσως, υποστηρίζουν, οι πτώσεις της πίεσης επιτρέπουν στις περιστροφικές περιοχές του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του υγρού που λιπαίνει τις αρθρώσεις μας, να επεκταθούν. Αυτό, με τη σειρά του, θα μπορούσε να προκαλέσει φλεγμονή σε κατεστραμμένες αρθρώσεις, ίσως με την εξουδετέρωση νεύρων ευαίσθητων σε αλλαγές πίεσης.
Άλλοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι αλλαγές στη βαρομετρική πίεση αποκαλύπτουν τον πόνο που υπάρχει ήδη. Τα σώματά μας παράγουν κορτιζόλη και αδρεναλίνη κατά τη διάρκεια της ημέρας, ορμόνες που μας δίνουν ενέργεια και καταπνίγουμε τον πόνο. Τη νύχτα, για να κοιμηθούμε, η παραγωγή και των δύο ορμονών πέφτει – πράγμα που σημαίνει ότι ο χρόνιος πόνος γίνεται πιο αισθητός. Ωστόσο η παραγωγή κορτιζόλης και αδρεναλίνης πέφτει επίσης όταν μειώνεται η βαρομετρική πίεση και αυτό, λένε κάποιοι επιστήμονες, θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει όλα τα γόνατα που πονούν πριν από μια καταιγίδα.
Όσο παραμένει ασαφές πώς και σε ποιο βαθμό συνδέονται οι πόνοι στα οστά και οι καιρικές αλλαγές, τόσο θα παραμένει και η φράση «το νιώθω στα κόκαλα μου»