Αν πατήσουμε στα νερά έχουμε παρατηρήσει πως ακούμε στη συνέχεια τα παπούτσια μας για μερικά έστω βήματα μέχρι να στεγνώσουν.
Ωστόσο κάθε μας βήμα παράγει ήχο. Γιατί δεν τον ακούμε;
Όπως αποκάλυψε έρευνα νευροεπιστημόνων αυτό δεν είναι τυχαίο.
Ο εγκέφαλος μας έχει έναν… σιγαστήρα!
Η ιδέα ότι ο εγκέφαλος μπορεί να αγνοήσει μερικούς ήχους στο περιβάλλον του δεν είναι κάτι καινούργιο. Στην πραγματικότητα, είναι απαραίτητο για την κανονική ακοή.
Τα βοηθήματα ακοής, για παράδειγμα, πρέπει να χρησιμοποιούν φίλτρα για να απομονώνουν τον θόρυβο του περιβάλλοντος ώστε οι χρήστες να έχουν καλύτερη ικανότητα να κατανοούν την ομιλία και να διακρίνουν άλλους ήχους αφού χωρίς αυτό, το ερέθισμα δεν θα ήταν παρά ένας ακατανόητος θόρυβος.
Ο εγκέφαλος λαμβάνει πολύ περισσότερους ήχους από ένα ακουστικό βοήθημα, έχοντας να ρυθμίσει και τους θορύβους του σώματος.
Αυτό σημαίνει ότι ξέρει πότε να αγνοήσει για παράδειγμα τα βήματα, τους ήχους της αναπνοής και του μασήματος. Ακόμη πιο σημαντικό, είναι σε θέση να προβλέψει πότε οι ήχοι αυτοί θα μπορούσαν να συμβούν, ώστε να μπορεί να τους αγνοήσει τη σωστή στιγμή.
Ωστόσο μέχρι τώρα οι επιστήμονες δεν ήταν σίγουροι πώς ακριβώς ο εγκέφαλος ξέρει να αγνοεί αυτούς τους ήχους. Για να το ανακαλύψουν χρησιμοποίησαν ποντίκια που έτρεχαν σε διαδρόμους και συνδέθηκαν με ένα σύστημα ηλεκτροδίων με το οποίο οι ερευνητές μπορούσαν να ελέγξουν τους ήχους που άκουγαν τα ποντίκια. Η ομάδα παρακολούθησε πόσο γρήγορα τα ποντίκια έτρεχαν στον διάδρομο και αναπαρήγαγαν συγκεκριμένους τόνους για να ταιριάζουν με το ρυθμό των βημάτων τους.
«Αποφασίσαμε να κάνουμε πιο δυνατό τεχνητό ήχο ώστε να σπρώξουμε τον εγκέφαλο του ποντικιού πέρα από αυτό που είχε συνηθίσει να ακούει» εξήγησε ο καθηγητής του NYU David Schneider την ώρα που η ομάδα του κατέγραφε την εγκεφαλική δραστηριότητα των τρωκτικών.
Μετά από λίγες ημέρες, τα εγκεφαλικά κύτταρα στον ακουστικό φλοιό κάθε ποντικιού, το κέντρο ακρόασης του εγκεφάλου, σταμάτησαν να ανταποκρίνονται στους τεχνητούς τόνους όταν έτρεχαν. Μπορούσαν να παρακολουθήσουν ένα φίλτρο θορύβου να σχηματίζεται στους νευρώνες για αρκετές ημέρες!
Οι ερευνητές ήδη γνώριζαν ότι το κινητικό κέντρο του εγκεφάλου ενεργοποιεί τους νευρώνες ακύρωσης θορύβου στον ακουστικό φλοιό, αλλά αυτό το πείραμα τους έδειξε πόσο ακριβής ο εγκέφαλος είναι γι ‘αυτό. Όταν τα ποντίκια είχαν μάθει τον τεχνητό τόνο στο βήμα οι νευρώνες ακύρωναν το θόρυβο και συντονίζονταν στον ήχο, δηλαδή, το ακουστικό τους κέντρο μπορούσε ακόμα να καταγράψει άλλους θορύβους που δεν σχετίζονταν με το τρέξιμο.
Παράλληλα διαπίστωσαν ότι μόλις τα ποντίκια είχαν μάθει αυτόν τον ήχο του τρεξίματος, γίνονταν καλύτερα στο να ανιχνεύουν άλλους ήχους. «Για τα ποντίκια, που είναι αρπακτικά ζώα, αυτή η ικανότητα να αγνοούν τους ήχους που παράγουν τα ίδια ίσως τους επιτρέπουν να εντοπίσουν καλύτερα άλλους ήχους, όπως μια γάτα που θα μπορούσε να τους καταδιώκει» τόνισε ο Δρ Schneider.
Αυτό εξηγεί καλύτερα τι μπορεί να συμβαίνει και στον ανθρώπινο εγκέφαλο όταν σταματάτε να ακούτε τα βήματά σας σε χαλίκι ή τα κλειδιά που κουνάτε στην τσέπη σας.
Παράλληλα ανοίγει νέους ορίζοντες για να εξερευνήσουμε τη μάθηση και τη μνήμη. Όπως έγραψε ο Schneider, «πιστεύουμε ότι η μελέτη αυτών των συστημάτων μπορεί να μας βοηθήσει να μάθουμε πώς διαμορφώνεται η μνήμη και πώς χρησιμοποιείται για την πρόβλεψη του μέλλοντος».