Επιμένουν όλοι εκείνοι που σπεύδουν να διορθώσουν γλωσσικά λάθη με την πρώτη ευκαιρία (κάνοντας ταυτόχρονη επίδειξη των γνώσεών τους), πως η έκφραση «στο μάτι του κυκλώνα» είναι λάθος. Λάθος όμως κάνουν οι ίδιοι.
Το επιχείρημα των… λαθολόγων είναι πως, σύμφωνα με τα μετεωρολογικά δεδομένα, όταν ξεσπάει κυκλώνας, το μόνο σημείο που παραμένει ανέπαφο και ήρεμο είναι ακριβώς το επίκεντρο, δηλαδή, το λεγόμενο μάτι του κυκλώνα. Συνεπώς, είναι λάθος να κάνουμε χρήση αυτής της έκφρασης όταν θέλουμε να πούμε πως ένα πρόσωπο βρίσκεται στο επίκεντρο μιας κρίσης ή μιας δύσκολης κατάστασης. Το επιχείρημα ακούγεται λογικό, πράγματι! θα σας αποδείξουμε όμως πως η θέση αυτή είναι λανθασμένη.
Για μια ψήφο έχασε η ελληνική γλώσσα τη θέση της επίσημης γλώσσας των ΗΠΑ;
Οι λαθολόγοι λοιπόν, οι οποίοι φροντίζουν πάντα να ακολουθούν κατά γράμμα τους γλωσσικούς κανόνες για να μην πέσουν σε σφάλματα και εκτεθούν, ξεχνούν εδώ κάτι σημαντικό. Πως στις καθημερινές συνομιλίες οι άνθρωποι χρησιμοποιούν σαν εργαλείο την γλώσσα και όχι την… μετεωρολογία. Η εικόνα λοιπόν που δίνεται σε κάθε κανονικό άνθρωπο, όταν ακούει το «μάτι του κυκλώνα» είναι η εικόνα κάποιου που είναι περικυκλωμένος από εχθρικές δυνάμεις, από τις οποίες δεν μπορεί να ξεφύγει. Άλλωστε, κανένας μη μετεωρολόγος δεν είναι υποχρεωμένος να γνωρίζει τα μετεωρολογικά δεδομένα.
5 στρατηγικές για να θυμάστε με την πρώτη όλα όσα μαθαίνετε
Επιπλέον, δεΝ υπάρχει κανένας κανόνας που να λέει πως οι ιδιωματικές εκφράσεις οφείλουν να κυριολεκτούν. Για παράδειγμα, στην ίδια λογική που κάποιος ισχυρίζεται πως το μάτι του κυκλώνα δεν μπορεί να περιγράψει μια δύσκολη κατάσταση, θα πρέπει να ορίσουμε σαν λανθασμένη και την έκφραση «πετάει από τη χαρά του» διότι κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να πετάξει.
Και τελικά, την επόμενη φορά που κάποιος θα σας διορθώσει, περιγράφοντας την ηρεμία που επικρατεί στο μάτι του κυκλώνα, καλό θα ήταν να του απαντήσετε πως αν ποτέ βρεθεί με ένα ιστιοφόρο στο μάτι ενός κυκλώνα, με τα κύματα να λυσσομανάνε γύρω του, θα πρέπει να παραμείνει εντελώς ψύχραιμος και να μην ζητήσει βοήθεια διότι… ε, δεν συμβαίνει και τίποτα.
Ποια είναι αλήθεια η Μιχαλού; και γιατί της χρωστάμε;
Τέλος, επειδή η γλώσσα είναι ένας ζωντανός οργανισμός, ο οποίος διαμορφώνεται από τους ομιλητές της, μπορείτε να απαντήσετε στην διόρθωση με ένα ποίημα του Καββαδία: «Πούθε έρχεσαι; Απ’ τη Βαβυλώνα. Που πας; Στο μάτι του κυκλώνα». Κι αν δεν είναι οι ποιητές και οι άνθρωποι των γραμμάτων εκείνοι που διαμορφώνουν την γλώσσα, τότε ποιος είναι; Σίγουρα όχι οι μετεωρολόγοι.
(Με πληροφορίες από το βιβλίο του Νίκου Σαραντάκου, «Γλώσσα μετ’ εμποδίων» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ)