Χωρίς καμία νέα και ουσιαστική απόφαση, που να αντιμετωπίζει το προσφυγικό πρόβλημα, οι ευρωπαίοι ηγέτες και η Τουρκία έδωσαν νέο ραντεβού για την ερόμενη εβδομάδα, προκειμένου να επιδοθούν σε νέο μαραθώνιο διαβουλεύσεων.
Για ακόμη μια φορά η μοναδική συμφωνία συνιστά ένα ακόμη ευχολόγιο, με την Τουρκία να κερδίσει κάθε φορά μεγαλύτερο κομμάτι από την «πίτα» της Ευρώπης. Ήδη άλλωστε εκφράζεται δυσπιστία για το εάν η Άγκυρα θα τηρήσει τη συμφωνία που δεν τήρησε την προηγούμενη φορά.
Την ίδια ώρα, ο Αχμέτ Νταβούτογλου απαίτησε την άμεση εκταμίευση των 3 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση του προσφυγικού.
Στο μόνο που κατάφεραν να καταλήξουν οι ηγέτες είναι ένα κοινό κείμενο και να αναβάλλουν τις ουσιαστικές αποφάσεις για την εαρινή σύνοδο της 18ης Μαρτίου.
Νέα οφέλη για την Τουρκία
Το κείμενο των 28 ξεκινά με την Τουρκία για την οποία αναφέρει: «Η Τουρκία επιβεβαίωσε τη δέσμευσή της στην υλοποίηση της διμερούς ελληνοτουρκικής συμφωνίας επανεισδοχής, ώστε να δεχθεί την ταχεία επιστροφή όλων των προσφύγων που δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας και μεταβαίνουν από την Τουρκία προς την Ελλάδα και να κάνει δεκτούς στο έδαφός της όλους τους παράτυπους μετανάστες που συλλαμβάνονται σε τουρκικά ύδατα».
Συμφώνησαν να εργαστούν με βάση τις αρχές που περιέχουν:
- να εξασφαλίζουν την επιστροφή όλων των νέων παράτυπων μεταναστών που μεταβαίνουν από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά· το σχετικό κόστος θα καλύπτεται από την ΕΕ,
- για κάθε Σύρο που θα γίνεταιεκ νέου δεκτός στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά,ένας άλλος Σύρος θα επανεγκαθίσταται από την Τουρκία στα κράτη μέλη της ΕΕ, στο πλαίσιο των υφισταμένων δεσμεύσεων,
- να επιταχύνουν την εφαρμογή του χάρτη πορείας για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων με όλα τα κράτη μέλη, με στόχο να αρθούν οι απαιτήσεις θεώρησης για τους Τούρκους υπηκόους το αργότερο έως τον Ιούνιο του 2016,
- να επισπεύσουν την εκταμίευση των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ που είχαν αρχικά εγκριθεί ώστε να εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση μιας πρώτης δέσμης έργων πριν από το τέλος Μαρτίου και να λάβουν απόφαση για πρόσθετη χρηματοδότηση της Διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες όσον αφορά τους Σύρους,
- να προετοιμαστούν για την απόφαση επί του ανοίγματος νέων κεφαλαίων στις διαπραγματεύσεις προσχώρησης το συντομότερο δυνατόν, βάσει των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου του 2015,
- να εργαστούν από κοινού με την Τουρκία σε κάθε κοινή προσπάθεια για βελτίωση των ανθρωπιστικών συνθηκών στη Συρία που θα έδινε τη δυνατότητα στον τοπικό πληθυσμό και τους πρόσφυγες να ζήσουν σε ασφαλέστερες περιοχές.
- Τέλος αναφορικά με την Τουρκία γίνεται εκτενής αναφορά στην κατάσταση των ΜΜΕ στην Τουρκία, γεγονός που πολλοί ηγέτες είχαν ζητήσει να υπαρχει στο κείμενο συμπερασμάτων.
Οι προτάσεις που αφορούν στην Ελλάδα αναφέρουν:
- στήριξη της Ελλάδας σε αυτή τη δύσκολη στιγμή και καταβολή κάθε δυνατής προσπάθειας για τη διευκόλυνση της διαχείρισης της κατάστασης που έχει προκύψει ως αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης. Πρόκειται για συλλογική ευθύνη της ΕΕ που απαιτεί ταχεία και αποτελεσματική κινητοποίηση όλων των διαθέσιμων μέσων και πόρων της ΕΕ και των συνεισφορών των κρατών μελών·
- παροχή άμεσης και αποτελεσματικής ανταπόκρισης στην εξαιρετικά δυσχερή ανθρωπιστική κατάσταση που δημιουργείται με ταχείς ρυθμούς στην περιοχή. Έκτακτη στήριξη θα παρασχεθεί επειγόντως από την Επιτροπή, σε στενή συνεργασία με την Ελλάδα, τα άλλα κράτη μέλη και μη κυβερνητικές οργανώσεις, βάσει εκτίμησης των αναγκών, από την Επιτροπή και την Ελλάδα, και βάσει σχεδίου έκτακτης ανάγκης και ανταπόκρισης. Στο πλαίσιο αυτό, οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων εκφράζουν ικανοποίηση για την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με την παροχή στήριξης έκτακτης ανάγκης εντός της ΕΕ και ζητούν από το Συμβούλιο να την εγκρίνει πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου, διευρύνοντας έτσι το φάσμα των χρηματοδοτικών μέσων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Καλούν δε την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή να λάβει κάθε απαραίτητο μέτρο επακολούθησης·
- παροχή περαιτέρω συνδρομής στην Ελλάδα ως προς τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων, συμπεριλαμβανομένων των συνόρων με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και την Αλβανία, τη διασφάλιση της καλής λειτουργίας των κέντρων πρώτης υποδοχής, με 100% ταυτοποίηση, καταγραφή και ελέγχους ασφαλείας, και την παροχή επαρκών ικανοτήτων υποδοχής. Ο Frontex θα απευθύνει νέα πρόσκληση για εθνικούς προσκεκλημένους υπαλλήλους το συντομότερο δυνατόν, στην οποία όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να ανταποκριθούν πλήρως το αργότερο έως την 1η Απριλίου. Η Ευρωπόλ θα προβεί στην ταχεία τοποθέτηση προσκεκλημένων υπαλλήλων σε όλα τα κέντρα πρώτης υποδοχής για την ενίσχυση των ελέγχων ασφαλείας και τη στήριξη των ελληνικών αρχών στην καταπολέμηση των διακινητών·
- συνδρομή προς την Ελλάδα ώστε να διασφαλιστούν οι διεξοδικές, ευρείας κλίμακας και ταχείες επιστροφές προς την Τουρκία όλων των παράτυπων μεταναστών που δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας, βάσει της συμφωνίας επανεισδοχής Ελλάδας-Τουρκίας και, από την 1η Ιουνίου, της συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας·
- σημαντική επιτάχυνση της εφαρμογής της μετεγκατάστασης προκειμένου να ανακουφιστεί το φορτίο που βαρύνει την Ελλάδα σήμερα. Η EASO θα απευθύνει νέα πρόσκληση για την αποστολή εθνικών εμπειρογνωμόνων προς υποστήριξη του ελληνικού συστήματος ασύλου, στην οποία όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να ανταποκριθούν ταχέως και στο ακέραιο. Τα κράτη μέλη καλούνται επίσης να προβλέψουν επειγόντως περισσότερες θέσεις για μετεγκατάσταση. Η Επιτροπή θα υποβάλλει μηνιαίες εκθέσεις στο Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή των δεσμεύσεων μετεγκατάστασης·
- συνέχιση της στενής συνεργασίας με τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων που είναι εκτός ΕΕ και παροχή κάθε απαραίτητης βοήθειας·
- εφαρμογή των υφιστάμενων δεσμεύσεων επανεγκατάστασης και συνέχιση των εργασιών για ένα αξιόπιστο εθελοντικό πρόγραμμα εισδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους με την Τουρκία·
- άμεση λήψη κάθε αναγκαίου μέτρου έναντι κάθε διάνοιξης νέας οδού διέλευσης και εντατικοποίηση της καταπολέμησης των διακινητών·
- προώθηση, κατά προτεραιότητα, όλων των στοιχείων του χάρτη πορείας της Επιτροπής σχετικά με το πρόγραμμα «Αποκατάσταση του χώρου Σένγκεν», ούτως ώστε να τερματιστούν οι προσωρινοί έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα και να αποκατασταθεί η ομαλή λειτουργία του χώρου Σένγκεν πριν από το τέλος του έτους.
- Με το παρόν έγγραφο τα κράτη μέλη δεν αναλαμβάνουν νέες δεσμεύσεις σε ό,τι αφορά τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση.
Το κείμενο της Συνόδου καταλήγει:
«Αυτά είναι επείγοντα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν με δεδομένη την παρούσα κατάσταση στην περιοχή και να τελούν υπό επανεξέταση. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανέλθει στο μεταναστευτικό ζήτημα σε όλες τις πτυχές του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου, ώστε να παγιωθεί περαιτέρω η κοινή ευρωπαϊκή εφαρμογή της συνολικής μας στρατηγικής για τη μετανάστευση».
«Συμφωνήσαμε ότι οι ροές από την Τουρκία προς την Ελλάδα είναι πολύ υψηλές και πρέπει να μειωθούν. Σήμερα καταγράψαμε την πρόοδο που επετεύχθη τις τελευταίες εβδομάδες. Η Τουρκία επανεπιβεβαίωσε τη δέσμευσή της για επιστροφή μεταναστών από την Ελλάδα», είπε στη συνέντευξη Τύπου μετά τη Σύνοδο ο Ντόναλντ Τουσκ.
«Η Ελλάδα θα πρέπει να κάνει την καταγραφή και θα πρέπει να βοηθήσουμε τη χώρα να οργανώσει την επιστροφή των προσφύγων που δεν δικαιούνται άσυλο», τόνισε η καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά τη Σύνοδο Κορυφής. Από την πλευρά του ο Φρανσουά Ολάντ σημείωσε ότι οι λεπτομέρειες τη συμφωνίας με την Τουρκία θα συγκεκριμενοποιηθούν μέχρι την επόμενη συνεδρίαση των ηγετών της ΕΕ με τη συμμετοχή του τούρκου πρωθυπουργού στις 17 και 18 Μαρτίου που λαμβάνει έκτακτο χαρακτήρα.
Η Μέρκελ σημείωσε ότι η Άγκυρα ζήτησε να λάβει άμεσα τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ και αναφέρθηκε στις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ:
Οι δραστηριότητες του ΝΑΤΟ ξεκίνησαν και τα θέματα των όσων ζητάει η Τουρκία ρυθμίζονται με διαφάνεια. Το ΝΑΤΟ θα δραστηριοποιείται και στα χωρικά ύδατα της Τουρκίας.