Τον κώδωνα του κινδύνου για τα ελληνοτουρκικά έκρουσε εκ νέου ο πρώην πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής, μιλώντας στην παρουσίαση του βιβλίου του Σταύρου Λυγερού “Οι αθέατες όψεις του πολέμου στην Ουκρανία”, στην οποία θα μιλήσει επίσης ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς.
“Βλέπω ορατό έναν σοβαρό κίνδυνο: Σταδιακά, βήμα – βήμα, ανεπαισθήτως (κατά Κωνσταντίνο Καβάφη) να περιέλθει η χώρα σε μη αναστρέψιμη κατάσταση ομηρίας έναντι της Τουρκίας. Με απλά λόγια τίποτα να μη μπορεί να γίνει στην περιοχή χωρίς την έγκρισή της, έστω και αν παραβιάζονται βάναυσα το Διεθνές Δίκαιο, οι Διεθνείς Συνθήκες, τα ισχυρά θεμελιωμένα δίκαια της Ελλάδας. Αυτό πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία”, προειδοποίησε ο κ. Καραμανλής.
Άσκησε κομψή αλλά σκληρή κριτική σε μία σειρά από βασικές επιλογές της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης Μητσοτάκη, αρχής γενομένης από την επιθετική στάση της κατά της Ρωσίας με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά και για τη στρατηγική έναντι της Τουρκίας και εντός της ΕΕ.
“Αυτήν τη στιγμή, διαδραματίζονται στο κόσμο πρωτόγνωρες εξελίξεις. Για πρώτη φορά, οι ΗΠΑ αποσύρονται από τον ανταγωνισμό με τη Ρωσία και επιδεικνύουν διάθεση προσέγγισης και συνεργασίας με τη Μόσχα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει, για μια ακόμη φορά, ανέτοιμη να διαμορφώσει πολιτική και ακολουθεί ασθμαίνοντας τις πολιτικές που διαμορφώνουν άλλοι για την ίδια την ήπειρό της”, σημείωσε ο κ.Καραμανλής, στηλιτεύοντας συνολικά τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε τον πόλεμο αυτό η Ευρώπη.
Τόνισε δε τη σημασία που έχει για ην Ελλάδα έχει η προσπάθεια που γίνεται αυτήν τη στιγμή, για την οικοδόμηση της αμυντικής ικανότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
“Σήμερα, η Ένωση οφείλει να κατανοήσει ότι οι κίνδυνοι στην περιφέρειά της είναι πολλοί και δεν προέρχονται μόνο από ανατολάς, δηλαδή –όπως θεωρούν κάποιοι– από τη Ρωσία, αλλά και από το νότο, δηλαδή από την Τουρκία και άλλους παράγοντες αστάθειας στην περιοχή μας. Και θα πρέπει να αντιληφθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση ότι πια είναι μόνη της σε αυτό. Συνεπώς, οφείλει να οικοδομήσει έναν ισχυρό αμυντικό μηχανισμό που θα έχει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει, όπου αυτό απαιτηθεί στα σύνορά της, χωρίς εξαρτήσεις από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες που δεν είναι μέλη της! Μόνο έτσι θα μπορούν τα κράτη μέλη της Ένωσης να αισθάνονται ασφαλή”, είπε ο κ.Καραμανλής.
“Εξωφρενικό να ακούμε ότι η Τουρκία πρέπει να συμμετάσχει στην άμυνα της ΕΕ”
“Η δημιουργία αυτού του Ευρωπαϊκού αμυντικού μηχανισμού είναι ένας πάγιος στόχος της Ελλάδας. Η ασφάλεια ήταν ίσως ο σοβαρότερος λόγος, για τον οποίο η χώρα μας εντάχθηκε στην τότε ΕΟΚ”, υπενθύμισε ο πρώην πρωθυπουργός.
“Όμως, για να έχει αυτός ο μηχανισμός αξιοπιστία, θα πρέπει η Ένωση να μην έχει δύο μέτρα και σταθμά, αλλά να πείθει ότι λειτουργεί πράγματι στη βάση αρχών, αξιών και του Διεθνούς Δικαίου. Δεν μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να κρατάει ίσες αποστάσεις σε ότι αφορά την Τουρκία που κατέχει περίπου το 37% ενός κράτους μέλους της, της Κύπρου, και απειλεί καθημερινά με πόλεμο ένα άλλο κράτος μέλος της, την Ελλάδα”, πρόσθεσε και συνέχισε:
“Είναι εξωφρενικό να ακούμε, αυτόν τον καιρό, από κορυφαίους Ευρωπαίους αξιωματούχους, ότι η Τουρκία πρέπει να συμμετάσχει στους αμυντικούς μηχανισμούς της Ένωσης, γιατί αποτελεί πυλώνα για την ασφάλεια και τη σταθερότητα της Ευρώπης! Αυτά θα πρέπει να απαντηθούν. Καμία αξιοπιστία δεν μπορεί να έχει η Ένωση όταν δαιμονοποιεί τη Ρωσία, ενώ κατευνάζει την Τουρκία.”
Ο κ. Καραμανλής υπογράμμισε ότι: “Αν θέλει η Ένωση να αποκτήσει μια αληθινά αυτόνομη αμυντική ικανότητα, οφείλει να πάρει τις γενναίες εκείνες αποφάσεις που θα της επιτρέψουν να πατήσει στα δικά της πόδια και όχι να εξαρτάται πάλι από τρίτους! Και, μάλιστα, από μια Τουρκία που έχει αποδείξει ότι χρησιμοποιεί εκβιαστικά τον όποιο μοχλό πίεσης έχει απέναντι στην Ευρώπη!”
Διερωτήθηκε άλλωστε: “Ποιος πυλώνας σταθερότητας μπορεί να είναι η Τουρκία για την ασφάλεια της Ευρώπης; Που παρεμβαίνει στρατιωτικά σε όλες τις γειτονικές της χώρες και τις απειλεί με πόλεμο, προκειμένου να χαράξει δικές της ζώνες επιρροής και να υπερασπιστεί αυτά που θεωρεί ιστορικά της δικαιώματα! Στη Συρία, στο Ιράκ, στη Λιβύη, στον Καύκασο, στα Βαλκάνια, όπως στην Αλβανία και το Κόσοβο.”
Τόνισε επομένως ότι: “Καμία συμμετοχή δεν μπορεί να έχει η Τουρκία στους μελλοντικούς αμυντικούς μηχανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εάν συμβεί αυτό, θα αναδειχθεί η βαθιά υποκρισία της Ευρώπης. Όμως, θα ακυρωθεί και η όποια μελλοντική δυνατότητα να μας στηρίξει έμπρακτα η Ευρωπαϊκή Ένωση απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα. Όπως δεν μπορεί να ενταχθεί η Τουρκία στους Ευρωπαϊκούς χρηματοδοτικούς μηχανισμούς για την άμυνα, να χρησιμοποιήσει δηλαδή ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις, για να επενδύσει στην επιθετικότητά της εναντίον μας και εναντίον της Κύπρου και να εξυπηρετήσει τους δικούς της επεκτατικούς σκοπούς στην περιοχή και όχι φυσικά την Ευρωπαϊκή ασφάλεια και σταθερότητα. Ούτε προφανώς θα μας προστατεύσουν οι όποιες αόριστες παραινέσεις τής τεθούν για εποικοδομητική στάση στο Κυπριακό και στο Αιγαίο, ως δήθεν όροι για την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Άμυνα.”
“Η Τουρκία εμφανίζεται αναβαθμισμένη”
Ο κ. Καραμανλής αναφέρθηκε επίσης στον αιφνίδιο πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν. Εκτίμησε μάλιστα ότι: “Οι εξελίξεις αυτές κάθε άλλο παρά ευνοϊκές είναι για την Ελλάδα, μια χώρα status quo, μια χώρα υπέρμαχο της δικαιοκρατικής τάξης (rules based order). Ένα διεθνές περιβάλλον χαρακτηριζόμενο από κατακερματισμό, αναθεωρητισμό, ηγεμονικές επιδιώξεις και σφαίρες επιρροής αντίκειται στα ελληνικά στρατηγικά συμφέροντα.”
Τόνισε επομένως ότι: “Αντιθέτως σε αυτό το περιβάλλον η Τουρκία εμφανίζεται αναβαθμισμένη. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Ο ρόλος του επιτήδειου ουδέτερου στον πόλεμο της Ουκρανίας τής εξασφάλισε τη θέση του διαμεσολαβητή μεταξύ των μερών, κάτι που φάνηκε πλέον πως εκτιμάται από εταίρους και συμμάχους. Παρά την επιθετική και αναθεωρητική της συμπεριφορά σε ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή χαρακτηρίζεται από εταίρους και συμμάχους ως παράγων σταθερότητας και ασφάλειας. Τα ακούμε αυτά από τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ και άλλους Ευρωπαίους αξιωματούχους. Το στρατιωτικό μέγεθος της Τουρκίας την κάνει να φαίνεται στα μάτια των Ευρωπαίων ως πολύφερνη νύφη τώρα που οι ίδιοι αδυνατούν να αναλάβουν τις ευθύνες τους για την Ευρωπαϊκή ασφάλεια και ψάχνουν εύκολες λύσεις.”
Ο πρώην πρωθυπουργός σχολίασε επίσης αιχμηρά ότι: “Η ανοιχτή στήριξη της Ελλάδας στην Ουκρανία δεν εξασφάλισε αυτομάτως υποστήριξη για τα δικά μας δίκαια. Ζητήθηκαν από εμάς πολύ περισσότερα από όσα μπορούσαμε να κάνουμε, ενώ ήταν μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για να αναδειχθούν οι δικοί μας περιορισμοί στην παροχή βοήθειας, εξαιτίας των τεράστιων απαιτήσεων και αναγκών που θέτει σε μας η απολύτως αντίστοιχη απειλή που αντιμετωπίζουμε.”
“Είναι εξωφρενικό να αναστέλλεται η ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών μας, καταμεσής του Αιγαίου”
Αιχμές άφησε στη συνέχεια για τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση κινείται στο διάλογο με την Τουρκία.
Δεν μπορεί και δεν πρέπει η Διακήρυξη των Αθηνών Περί Φιλίας και Καλής Γειτονίας και η λογική των «ήρεμων νερών» να εμποδίζουν την ανάδειξη του νέο-οθωμανικού, αναθεωρητικού και επιθετικού χαρακτήρα της Τουρκίας. Είναι εξωφρενικό να αναστέλλεται η ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών μας, καταμεσής του Αιγαίου. Και, μάλιστα σε θαλάσσιες περιοχές που είναι αδιανόητο να υπάρχουν διεκδικήσεις εκ μέρους της Τουρκίας! Πού; Μέσα στο Αιγαίο; Πίσω από μία συστάδα ελληνικών νησιών; Η όποια κίνηση εναντίον μας και εναντίον ιταλικών σκαφών μισθωμένων από γαλλική εταιρεία, για ένα καλώδιο, ανάμεσα από ελληνικά νησιά καταδεικνύει το μέγεθος της τουρκικής επιθετικότητας και της καταχρηστικής συμπεριφοράς της”, δήλωσε ο κ. Καραμανλής.
Προειδοποίησε μάλιστα ότι: “Με το να επιμένουμε στη διατήρηση μιας εξωραϊσμένης εικόνας, παρά τα όσα συμβαίνουν, εταίροι και σύμμαχοι δεν αντιλαμβάνονται το μέγεθος της αποθράσυνσης της Τουρκίας ότι λειτουργεί ως νταής και ταραξίας απέναντί μας, αλλά μένουν με την εντύπωση ή, χειρότερα ακόμη προσποιούνται, ότι έχουν εξομαλυνθεί οι σχέσεις μας και είναι μόνο τεχνικά τα ζητήματα μεταξύ μας.” Εξέφρασε αντίθετα την άποψη ότι: “Είναι μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για να αναδειχθεί προς τα έξω ο πραγματικός και εξόφθαλμα αποσταθεροποιητικός ρόλος της Τουρκίας στην περιοχή και όχι να περνούν λανθασμένα μηνύματα αδυναμίας της Ελλάδας ή ανοιχτών ζητημάτων στην καρδιά του Αιγαίου!”
“Στην καρδιά του Αιγαίου αδιανόητο να αφήνεται να εννοηθεί ότι άλλη χώρα διεκδικεί κυριαρχία”
Το ίδιο ισχύει και για το σχέδιο δημιουργίας ενός ολοκληρωμένου θαλάσσιου πάρκου, στην καρδιά του Αιγαίου, σημείωσε ο κ. Καραμανλής. Υπογράμμισε ότι το σχέδιο αυτό “δεν μπορεί να διολισθήσει σταδιακά σε ένα σχέδιο που αποκλείει νησιά από τον αρχικό σχεδιασμό, ώστε να καταλήξει να αποφεύγει να ενσωματώσει περιοχές, όπου η κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας δεν μπορούν να αμφισβητηθούν από κανέναν.”
Ο πρώην πρωθυπουργός τόνισε ιδίως το εξής: “Στις εν λόγω περιοχές στην καρδιά του Αιγαίου, πίσω από ελληνικά νησιά, είναι αδιανόητο να αφήνεται να εννοηθεί ότι θα μπορούσε άλλη χώρα να διεκδικήσει κυριαρχικά δικαιώματα πέραν της Ελλάδας! Επ’ ουδενί!”
Δήλωσε επίσης ότι: “Δεν υπάρχουν εκκρεμή ζητήματα προς διαπραγμάτευση με την Τουρκία σε τέτοιες περιοχές και αυτό θα πρέπει να γίνει σαφές με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο προς κάθε κατεύθυνση! Όταν μάλιστα, το θράσος της Τουρκίας δεν έχει τέλος, όπως φαίνεται και από τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό που κατέθεσε χθες στην UNESCO, όπου παρουσιάζει το μισό Αιγαίο να ανήκει στη δική της ευθύνη χωροταξικού σχεδιασμού! Όπως και στην ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο.”
Ο κ. Καραμανλής χαρακτήρισε παραλογισμό το διαβόητο και νομικώς παντελώς ανυπόστατο Τουρκο–λιβυκό Μνημόνιο. “Αυτός ο παραλογισμός θα έπρεπε να καταδειχθεί και να αξιοποιηθεί πιο επίμονα, πιο έντονα. Θα έπρεπε να είχαμε κινηθεί πιο δυναμικά για την ενίσχυση των δικών μας ερεισμάτων στη Λιβύη. Πρόκειται για μια χώρα με την οποία έχουμε άμεση γειτνίαση και με την οποία οι ΑΟΖ μας συνορεύουν, σε αντιδιαστολή με την Τουρκία που δεν έχει καμιά γειτνίαση. Οφείλει η Ελλάδα να διαμορφώσει ολοκληρωμένη και προληπτική εξωτερική πολιτική απέναντί της, με στήριξη των συμμάχων και της επιρροής της εκεί, και όχι να αιφνιδιάζεται από τις πρωτοβουλίες και κινήσεις άλλων”, σημείωσε, αφήνοντας αιχμές για τον αιφνιδιασμό της Αθήνας από το φλερτ Χαφτάρ με την Άγκυρα.