Τις επιπτώσεις της αποχώρησης της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους νέους συσχετισμούς δυνάμεων επιχειρεί να αποκρυπτογραφήσει το Μέγαρο Μαξίμου.
Στο κυβερνητικό επιτελείο είναι έντονη η ανησυχία τόσο για άμεσες επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία, όπως π.χ. στους κλάδους του τουρισμού και των εξαγωγών, κυρίως όμως για τυχόν σκλήρυνση της στάσης του Βερολίνου μετά το Brexit, καθώς είναι δεδομένο ότι θα κληθεί να αναλάβει αυξημένες αρμοδιότητες στην ΕΕ.
Ένα τρίτο ζήτημα το οποίο ανησυχεί έντονα το Μαξίμου είναι η πορεία της ευρωπαϊκής διαχείρισης της προσφυγικής κρίσης, καθώς η έκρηξη του ευρωσκεπτικισμού, όπως επιβεβαιώθηκε και από το βρετανικό δημοψήφισμα, απειλεί να τινάξει στον αέρα τη συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας για το προσφυγικό.
Το βρετανικό ζήτημα επισκίασε την Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία συνεδρίασε το Σαββατοκύριακο, όσο και το Μαξίμου, όπου πραγματοποιήθηκαν αλλεπάλληλες συσκέψεις παρουσία και του οικονομικού επιτελείου υπό τον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα.
Το μήνυμα που εκπέμπει η κυβέρνηση είναι η ανάγκη για επαναπροσδιορισμό της ευρωπαϊκής ταυτότητας μέσα από αλλαγή ρότας και επιστροφή στην πολιτική με επίκεντρο τον άνθρωπο. Αυτό το μήνυμα εξέπεμψε και ο Αλέξης Τσίπρας κατά την ομιλία του στην ΚΕ το Σάββατο, με τον υπουργό Επικρατείας, Νίκο Παππά να θέτει το δίλημμα στο οποίο καλείται σύμφωνα με την κυβέρνηση να πάρει θέση η Ευρώπη. «Είτε με τη Δεξιά και την Ακροδεξιά που διχάζει, είτε με την Αριστερά που ενώνει» σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Παππάς.
Στόχος της κυβέρνησης είναι η εκμετάλλευση της βρετανικής θρυαλλίδας εξελίξεων για το συνασπισμό ενός ευρύτερου μετώπου των προοδευτικών δυνάμεων για ένα νέο «κοινωνικό συμβόλαιο» στην Ευρώπη. Για αυτό το λόγο ο Αλέξης Τσίπρας μετά τον Φρανσουά Ολάντ, όταν ο Γάλλος πρόεδρος βρισκόταν με τον Ματέο Ρέντσι, συνομίλησε το βράδυ της Κυριακής και με τον Σουηδό ομόλογό του, Στέφαν Λεβέν, με τον οποίο συμφώνησαν σε αμοιβαία υποστήριξη άμεσων πρωτοβουλιών για την «ανάγκη να υπάρξει ένας αναπροσανατολισμός της ευρωπαϊκής πολιτικής πάνω στις δημοκρατικές και κοινωνικές αξίες».
Τα πρώτα μηνύματα από την Ισπανία, στη δυναμική της οποίας είχαν ποντάρει για τους ευρύτερους συσχετισμούς στο κυβερνητικό επιτελείο προκάλεσαν ένα ελαφρύ «μούδιασμα», καθώς το «αδερφό» Podemos του Πάμπλο Ιγκλέσιας ήρθε στην τρίτη θέση με ποσοστά χαμηλότερα του αναμενομένου. Το ενδιαφέρον ωστόσο παραμένει μέχρι να αποκαλυφθεί το πρόσημο της κυβέρνησης που θα σχηματισθεί στην Ισπανία, καθώς η προοπτική της συνεργασίας Σοσιαλιστών και Podemos παραμένει ορατή.
Πάντως, στο κυβερνητικό επιτελείο κρατούν χαμηλούς τόνους μέχρι τη Σύνοδο της Τρίτης στο Βερολίνο, όπου αναμένεται να βγουν τα πρώτα συμπεράσματα, παρουσία και των Φρανσουά Ολάντ και Ματέο Ρέντσι.
Πόσο το Βrexit θα «αγγίξει» τη β' αξιολόγηση
Σύμφωνα με τη Ναυτεμπορική, τη μορφοποίηση των νέων συσχετισμών στην Ε.Ε., μετά το Brexit, περιμένει η κυβέρνηση, προκειμένου να διαμορφώσει τη στρατηγική της, εν όψει των συνεπειών που θα υπάρξουν στην ελληνική οικονομία, αλλά και του δύσκολου φθινοπώρου, με τη διπλή διαπραγμάτευση με τους θεσμούς για τις αξιολογήσεις, καθώς και την αποκωδικοποίηση της ρύθμισης για το χρέος.
Ταυτόχρονα στην κυβέρνηση ανησυχούν για τον κίνδυνο ύφεσης στην Ευρώπη, λόγω της αναστάτωσης που προκαλεί η αναμενόμενη αποχώρηση των Βρετανών από την Ε.Ε. Μια τέτοια εξέλιξη θα επιδράσει αρνητικά στο ελληνικό ΑΕΠ και θα παρατείνει την περίοδο ύφεσης, καθώς η ελληνική οικονομία είναι στενά συνδεδεμένη με την ευρωπαϊκή.
Στέλεχος του οικονομικού επιτελείου δηλώνει στη «Ν» πως είναι πολύ νωρίς ακόμη για να προσδιοριστούν οι άμεσες συνέπειες σε κλάδους της οικονομίας, όπως ο τουρισμός, οι εξαγωγές, οι άμεσες επενδύσεις, ο χρηματοοικονομικός τομέας κ.λπ., όπως επίσης -το κυριότερο- αν και πώς θα επηρεαστεί η στάση των θεσμών στην επικείμενη νέα διαπραγμάτευση.
Άλλωστε, σημειώνουν πως κανείς στην Ευρώπη δεν μπορεί να διατυπώσει μια ασφαλή πρόβλεψη για το πού οδηγείται η Ε.Ε. μετά το βρετανικό δημοψήφισμα.
Θα υπάρξει αλλαγή πολιτικής ώστε να αποφευχθούν νέες αποχωρήσεις ή θα παραμείνει ίδια ή και σκληρότερη η στάση του πυρήνα της Ε.Ε., με κίνδυνο να ενισχυθούν περαιτέρω κινήματα υπέρ της εξόδου από την Ε.Ε., είναι κάποια ερωτήματα που δεν μπορούν να απαντηθούν άμεσα, όσο το σκηνικό είναι ακόμη ρευστό.
Άμεσος αντίκτυπος μπορεί να υπάρξει στον τομέα του τουρισμού και θα αντανακλά την επίπτωση από την υποτίμηση της στερλίνας έναντι του ευρώ, που καθιστά ακριβότερο το πακέτο των διακοπών στην Ελλάδα, για όσα πακέτα δεν έχουν ρήτρα συναλλαγματικής διαφοράς.
Στις εξαγωγές υπάρχει η ανησυχία για την επίδραση που θα έχει η υποτίμηση της στερλίνας έναντι του ευρώ, εφόσον αυτή μονιμοποιηθεί και ο κίνδυνος εντοπίζεται σε ανταγωνιστές από τρίτες χώρες, εκτός Ευρωζώνης.
Ο τραπεζικός τομέας επηρεάζεται από το γενικότερο κλίμα που ταλανίζει τις αγορές όλου του κόσμου, παρότι οι ελληνικές τράπεζες δεν είναι εκτεθειμένες στη βρετανική αγορά.
Ο πρόεδρος του Ομίλου της Πειραιώς, Μιχάλης Σάλλας, δήλωσε στη Handelsblatt ότι «λόγω του μικρού μεγέθους και της διάρθρωσης των οικονομικών μας σχέσεων, οι επιπτώσεις του Brexit εκτιμώ ότι θα είναι περιορισμένες», ενώ θεωρεί πως «δεν δικαιολογούνται ακραίες και σπασμωδικές αντιδράσεις στην ελληνική αγορά».
Στο οικονομικό επιτελείο περιμένουν αλλαγή στη στάση των θεσμών για τη διπλή αξιολόγηση του φθινοπώρου αλλά και για τη διευθέτηση του χρέους, οι λεπτομέρειες της οποίας θα καθοριστούν το φθινόπωρο, αλλά αποφεύγουν να προδικάσουν εάν η αλλαγή θα είναι προς το ελαστικότερο ή το αυστηρότερο.
Στο πλαίσιο αυτό, η ίδια πηγή δηλώνει: «Εμείς προετοιμαζόμαστε για την αξιολόγηση, με βάση τα συγκεκριμένα θέματα που υπάρχουν στην ατζέντα, χωρίς να έχουμε κατά νου πιθανές εκπτώσεις».
Πάντως, η ατζέντα του φθινοπώρου είναι ιδιαίτερα γεμάτη και η αξιολόγηση θα κριθεί σε δύο φάσεις. Αρχικά, τον Σεπτέμβριο θα γίνει η αξιολόγηση για την αποδέσμευση της υποδόσης των 2,8 δισ. ευρώ, από τη δόση των 10,3 δισ. ευρώ, που ενέκρινε το Eurogroup της 24ης Μαΐου.
Κατόπιν, τον Οκτώβριο, είναι προγραμματισμένη η δεύτερη αξιολόγηση, που μπορεί να μην έχει στη λίστα νέους φόρους, περιλαμβάνει όμως θεσμικά μέτρα με πολιτικό κόστος.\
Σε ό,τι αφορά την υπο-αξιολόγηση του Σεπτεμβρίου για την υπο-δόση των 2,8 δισ. ευρώ, η κυβέρνηση οφείλει να υλοποιήσει 15 προαπαιτούμενα, εκ των οποίων τα σημαντικότερα είναι:
* Η κατάργηση των ελάχιστων εισφορών για τα τουριστικά καταλύματα.
* Η κατάργηση των εξαιρέσεων που επιτρέπουν χαμηλότερες εισφορές για τον κλάδο υγείας.
* Την αναθεώρηση -προς τα κάτω- της έκπτωσης για την καταβολή του κατ’ αποκοπή ποσού για την αναγνώριση των πλασματικών περιόδων ασφάλισης.
* Η πώληση του 20% του ΑΔΜΗΕ σε στρατηγικό επενδυτή.
* Η μεταφορά στο νέο Ταμείο μιας «ομάδας ΔΕΚΟ» η οποία θα συμφωνηθεί με τους θεσμούς.
* Η έναρξη διαδικασίας για την παραχώρηση (35 έτη) της Εγνατίας και τριών κάθετων αξόνων.
Στην αξιολόγηση του Οκτωβρίου (η 2η του προγράμματος), η επιτυχής ολοκλήρωση της οποίας θα αποδεσμεύσει τη δόση των 6,1 δισ. ευρώ, κυρίαρχη θέση κατέχουν οι αλλαγές στα εργασιακά, που αποτελούν και το μεγαλύτερο σκόπελο που θα κληθεί να αποφύγει η κυβέρνηση.
Πρόκειται για την απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων, το lock out, το πλαίσιο των απεργιών, τα συνδικαλιστικά προνόμια κ.λπ. Ζητούμενο, όπως αναφέρεται στο επικαιροποιημένο κείμενο του μνημονίου, είναι η εναρμόνιση των πλαισίων μαζικών απολύσεων και βιομηχανικής δράσης και συλλογικές συμβάσεις με τις καλύτερες πρακτικές της Ε.Ε.
Αναβολή
Πάντως, ο σεισμός που προκάλεσε το Brexit είχε ήδη μια επίπτωση, ως προς το οικονομικό κλίμα. Ενώ είχε προγραμματιστεί για την Παρασκευή 24 Ιουνίου η αναθεώρηση της αξιολόγησης της Ελλάδας από τη Moody’s, λόγω του αποτελέσματος του βρετανικού δημοψηφίσματος, αναβλήθηκε. Μετά το κλείσιμο της α’ αξιολόγησης υπήρχαν προσδοκίες στο κυβερνητικό στρατόπεδο για μια αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας, εξέλιξη που αναβάλλεται.