Ξεκάθαρο μήνυμα προς το Μαξίμου να μην συνδέσει την αναθεώρηση του Συντάγματος με ενδεχόμενο δημοψήφισμα έστειλε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, τόσο για πολιτικούς αλλά και κυρίως για για νομικούς και συνταγματικούς λόγους.
Σύμφωνα με την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, η αντίθεση του Πρ.Παυλόπουλου απέναντι σε οποιαδήποτε, έμμεση ή άμεση, διασύνδεση της αναθεώρησης του Συντάγματος με μια δημοψηφισματική διαδικασία, είναι απόλυτη.
Εκπεφρασμένη θέση του είναι ότι ένας τέτοιος συνδυασμός οδηγεί σε «παραβίαση και πρωτοφανή ευτελισμό» του Συντάγματος.
Συνομιλητές του Προέδρου της Δημοκρατίας μάλιστα, οι οποίοι διατηρούν διαύλους και με το πρωθυπουργικό επιτελείο, προεξοφλούν ότι το σήμα Παυλόπουλου λειτούργησε καταλυτικά και απέτρεψε μια προσωπική εμπλοκή του Αλέξη Τσίπρα, η οποία θα στόχευε στη συντήρηση και ενίσχυση του θέματος που αιφνιδιαστικά ανέκυψε.
Το «όχι» Παυλόπουλου το 2011
Τότε, ο νυν Πρόεδρος της Δημοκρατίας έγραφε μεταξύ άλλων, σε άρθρο του στην Καθημερινή:
…«Αν ο κ. Γ. Παπανδρέου υπονοεί ότι η κυβερνητική πλειοψηφία θ' αναλάβει πρωτοβουλία αναθεώρησης του Συντάγματος ευθέως μέσω δημοψηφίσματος, πρέπει ν' αντιληφθεί πως τούτο συνιστά ευθεία παραβίαση του Συντάγματος – η οποία μάλιστα αγγίζει τα όρια της κατάλυσής του, κατά την έννοια του άρθρου 120 παρ. 2 επ.- συγκεκριμένα δε πρωτίστως του άρθρου 110 και, συνακόλουθα, του άρθρου 44 παρ. 2. Για να γίνω σαφέστερος:
Α. Αναθεώρηση του Συντάγματος μπορεί να γίνει μόνο κατά τις διατάξεις του άρθρου 110 του Συντάγματος και, κατ' ακολουθία, μόνο με τήρηση όλων των όρων και προϋποθέσεων που προβλέπουν οι διατάξεις αυτές. Τόσον από πλευράς χρόνου εκκίνησης της διαδικασίας όσο και από πλευράς ουσίας της όλης αναθεώρησης. Αρα η επόμενη αναθεώρηση του Συντάγματος μπορεί να ξεκινήσει -λόγω του ότι η προηγούμενη τελείωσε τον Ιούνιο του 2008 και απαιτείται μεταξύ δύο αναθεωρήσεων πενταετία- τον Ιούνιο του 2013 και να ολοκληρωθεί, μετά την παρεμβολή εθνικών εκλογών, από τη Βουλή η οποία τότε θα προκύψει.
Επισημαίνεται πως το άρθρο 110 συνθέτει τη sedes materiae του Συντάγματος, δεδομένου ότι από αυτό προκύπτει ο -συστατικός της θεσμικής πεμπτουσίας του- αυστηρός χαρακτήρας του. Ητοι η αδυναμία τροποποίησής του με διατάξεις υποδεέστερης τυπικής ισχύος. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ιδίως το άρθρο 110 περιλαμβάνεται, από την ίδια του τη φύση, στις μη αναθεωρητέες διατάξεις του Συντάγματος…
Β. Πέραν των ανωτέρω -και, φυσικά, επικουρικώς- είναι νομικώς αυταπόδεικτο ότι η διά δημοψηφίσματος αναθεώρηση του Συντάγματος έρχεται επίσης σε ευθεία και κραυγαλέα αντίθεση προς τις διατάξεις του άρθρου 44 παρ. 2, οι οποίες καθιερώνουν τους δύο τύπους δημοψηφίσματος που προβλέπονται απ' αυτές. Και τούτο -πέραν βεβαίως των σχετικών διαδικαστικών προβλέψεων- διότι:
Ουδείς μπορεί να διανοηθεί ότι είναι δυνατόν η αναθεώρηση διατάξεων του Συντάγματος ν' αποτελέσει αντικείμενο προκήρυξης δημοψηφίσματος «για κρίσιμο εθνικό θέμα»! Κάτι τέτοιο συνιστά όχι απλώς παραβίαση αλλά, κυριολεκτικώς, πρωτοφανή ευτελισμό του γράμματος και του πνεύματος των διατάξεων του άρθρου 44 παρ. 2 εδ. α΄ του Συντάγματος….
…Αν δε ο κ. Γ. Παπανδρέου υπονοεί ότι η κυβερνητική πλειοψηφία -μέσω επιτροπής ειδημόνων που θα συσταθεί- προτίθεται να θέσει, κατ' εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 44 παρ 2 εδ. α΄ του Συντάγματος,το προϊόν της αναθεωρητικής τους εργασίας υπό δημοψηφισματική ετυμηγορία, έτσι ώστε να δεσμευθεί προκαταβολικώς η αναθεωρητική Βουλή η οποία, όπως προεκτέθηκε, μπορεί να ξεκινήσει τις εργασίες της μόνο τον Ιούνιο του 2013, και πάλιν οδηγείται σε ευθεία παραβίαση, αλλά και ευτελισμό του Συντάγματος.
Συγκεκριμένα:
Α. Αφήνω κατά μέρος το γεγονός ότι ένα τέτοιο εγχείρημα κινείται, κατά τα προαναφερόμενα, εξοφθάλμως εκτός του θεσμικού πλαισίου του άρθρου 44 παρ. 2 εδ. α΄ του Συντάγματος.
Β. Μένω απλώς στην -ομοφώνως αποδεκτή από την επιστήμη και παγίως ακολουθούμενη στο πλαίσιο τής ώς τώρα συνταγματικής μας πρακτικής- θέση κατά την οποία, σύμφωνα με το γράμμα και το πνεύμα του άρθρου 110 του Συντάγματος, τόσον η Βουλή που αποφασίζει για την αναθεώρηση όσο και η -μετά τις παρεμβαλλόμενες εκλογές- Βουλή η οποία ολοκληρώνει την αναθεώρηση ουδόλως δεσμεύονται ως προς την κατεύθυνση της αναθεώρησης από οιαδήποτε προηγούμενη θεσμική ή πολιτική απόφαση. Πολλώ μάλλον όταν αυτή καταστρατηγεί προκλητικώς το Σύνταγμα…