Αγγελική Γερμανάκη, MSc Ψυχολογίας
Ευστράτιος Παπάνης, Ψυχολόγος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Κοινωνιολογίας, Πανεπιστημίου Αιγαίου
Ο Αυτισμός είναι μια σοβαρή ισόβια διαταραχή της ανάπτυξης. Είναι παρούσα από τη στιγμή της γέννησης και ακολουθεί το άτομο σε όλη του τη ζωή. Καθώς δεν είναι μια στατική διαταραχή, τα άτομα με αυτισμό παρουσιάζουν ένα πλήθος συμπεριφορών οι οποίες διαφοροποιούνται ή αντικαθιστώνται με την πάροδο του χρόνου. Συνήθως τα συμπτώματα παρατηρούνται κατά το δεύτερο με τρίτο έτος της ηλικίας του παιδιού. Κάποια από αυτά τα συμπτώματα είναι: ανεπάρκεια ή πλήρης απουσία επικοινωνίας (λεκτικής και μη λεκτικής) καθώς και επικοινωνιακής πρόθεσης, επαναλαμβανόμενες, στερεοτυπικές κινήσεις/συμπεριφορές, αντίσταση στην αλλάγή και υπερβολική ευαισθησία σε αισθητηριακά ερεθίσματα, οπτικά, ακουστικά ή απτικά (συγκεκριμένες γεύσεις ή μυρωδιές, έντονο φως ή σκοτάδι, συγκεκριμένες υφές, έντονοι ήχοι κ.ά). Σύμφωνα με τη Lorna Wing (2000), για να γίνει η διάγνωση του Αυτισμού πρέπει το άτομο να παρουσιάζει σοβαρές μειονεξίες σε τρεις βασικούς τομείς («τριάδα των Μειονεξιών»): στην επικοινωνία, την κοινωνική αλληλεπίδραση και στη σκέψη/φαντασία.
Ο Αυτισμός μπορεί συχνά να συνυπάρχει και με άλλες αναπτυξιακές διαταραχές όπως νοητική στέρηση, δυσλεξία, δυσπραξία, γλωσσικές διαταραχές, κώφωση κ.ά. Πολύ σημαντική είναι η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωσή του, καθώς μια πρώιμη παρέμβαση μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην εξέλιξη και στην βελτίωση της ζωής του ατόμου με αυτισμό.
ΔΟΜΗΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Ένα από τα πιο διαδεδομένα και ολοκληρωμένα προγράμματα παρέμβασης για τον Αυτισμό είναι το πρόγραμμα TEACCH (Θεραπεία και Εκπαίδευση Παιδιών με Αυτισμό και Διαταραχές Επικοινωνίας). Το πρόγραμμα αυτό δημιουργήθηκε από τον Ε. Schopler και είναι σχεδιασμένο για να παρέχει στο άτομο προβλεψιμότητα μέσω της σαφής δόμησης και οργάνωσης του περιβάλλοντος και του χρόνου του, έτσι ώστε σταδιακά να μπορεί να λειτουργεί πιο αυτόνομα στην καθημέρινότητά του. Από τις βασικές αρχές του TEACCH είναι η εξατομίκευση, η δομή, η αξιολόγηση αλλά και η συμμετοχή και συνεργασία των γονέων.