Ένα διαφορετικό Πανεπιστήμιο, στο οποίο εισάγονται όλοι οι υποψήφιοι χωρίς καν να δώσουν εξετάσεις, χωρίς καν να καταβάλουν δίδακτρα, λειτουργεί εδώ και χρόνια, πολλά χρόνια, λίγο μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους στο κέντρο της Αθήνας.
- του Δημήτρη Γιαγτζόγλου
Το κοινό που παρακολουθεί τα μαθήματα του «Λαϊκού Πανεπιστημίου» είναι εργαζόμενοι, φοιτητές, άνθρωποι όλων των ηλικιών.
Παρακολουθούν τα μαθήματα χωρίς να παίρνουν έναν τίτλο. Το κάνουν μόνο και μόνο και μόνο για να πλουτίσουν τις γνώσεις τους. Το 1865, οι πρωτεργάτες της «Εταιρείας Φίλων του Λαού», μεταξύ αυτών ο Χαρίλαος Τρικούπης και ο άγγελος Βλάχος, ίδρυσαν το Λαϊκό Πανεπιστήμιο, το έκανα για να παρέχει αυτό μόρφωση σε όλους τους πολίτες. Το επίπεδό των σπουδών είναι υψηλότατου επιπέδου. Διδάσκουν εθελοντικά καθηγητές Πανεπιστημίου.
Η κ. Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη, τ. Διευθύντρια του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, διδάσκει πολλά χρόνια στο «Λαϊκό Πανεπιστήμιο».
«Η Εταιρεία Φίλων του Λαού είναι ένα ίδρυμα, είναι το πρώτο Λαϊκό Πανεπιστήμιο στην Ελλάδα. Είναι, όμως κι ένα από τα πρωτοπόρα στον κόσμο. Θεωρείται από τα πρώτα ιδρύματα που έχουν σχέση με την μόρφωση του απλού λαού. Υπάρχει η Ακαδημαϊκή διάσταση γιατί διδάσκουν μόνο καθηγητές Πανεπιστημίου αλλά αυτοί που παρακολουθούν δεν χρειάζεται να δώσουν εξετάσεις. Υπάρχει από το 1865. Μόνο η Δανία και η Αγγλία είχαν πριν αντίστοιχα ιδρύματα για τον λαό και μετά δημιουργήθηκε το δικό μας. Ακολουθούν αργότερα άλλες χώρες, όπως, η Αμερική, η Γαλλία και η Γερμανία σε αντίστοιχα ιδρύματα. Είναι ένα από τα πρώτα Λαϊκά Πανεπιστήμια στον κόσμο και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία του γιατί σε ένα κράτος που μόλις συγκροτείται μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, είναι ένα συγκροτημένο παιδαγωγικό ίδρυμα, από τα σημαντικά παιδαγωγικά ιδρύματα που λειτουργούν μέχρι σήμερα».
«Δέχεται όποιον θέλει να μορφωθεί και έχει τη έννοια του εσπερινού σχολείου για αν βοηθήσει αυτούς που εργάζονται για να μπορούν να το παρακολουθήσουν και μέχρι σήμερα λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο δωρεάν με ένα συμβολικό ποσόν μόνο για το πρόγραμμα. Ένα καλοτυπωμένο πρόγραμμα, ενημερωτικό για αυτόν που το παίρνει, για τη ίδρυση του ιδρύματος για αυτούς που δουλεύουν, όλα αυτά που πρέπει να γνωρίζει αυτός που θα παρακολουθήσει τα μαθήματα. Στεγάζεται στην Ευριπίδου από τον προπερασμένο αιώνα, ακόμη και ο χώρος είναι ιστορικός, διαθέτει αρχείο, βιβλιοθήκη, πινακοθήκη. Γύρω στα χίλια άτομα περνάνε κάθε χρόνο από την Εταιρεία, χωρίς να έχουν ανάγκη να πάρουν κάποιο πτυχίο. Και τα μαθήματα γίνονται από καθηγητές Πανεπιστημίου, ειδικού επιστήμονες υψηλού επιπέδου».
Η ίδια για δέκατη χρονιά παραδίδει δωρεάν μαθήματα Λαογραφίας.
«Εγώ κάνω αρκετά χρόνια τώρα εθελοντικά μάθημα, βάζοντας πολλές φορές και το Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών στην υπηρεσία της Εταιρείας, δηλαδή τους ερευνητές που υπηρετούν ή υπηρέτησαν στο Κέντρο, να κάνουν σχετικά μαθήματα. Έχουμε δύο εξάμηνα τον χρόνο τα οποία δίνουν βασικές γνώσεις για τον λόγο που υπάρχει η λαογραφία, γιατί πρέπει να μαθαίνει κανείς για τον λαϊκό πολιτισμό και ταυτόχρονα και σύγχρονα θέματα για την λαογραφία, όπως ο λαϊκός πολιτισμός και η ανάπτυξη, αλλά και γιατί πρέπει να συντηρούμε και να σεβόμαστε τον λαϊκό πολιτισμό, επειδή αποτελεί και πηγή έμπνευσης αλλά και ένα στοιχείο στο οποίο μπορούμε να πατήσουμε για να εδραιώσουμε ένα καλύτερο μέλλον».
Φέτος, συνεπικουρούμενη από τον νυν Διευθυντή του Κέντρου Λαογραφίας δρα Ευάγγελο Καραμανέ έχουν ετοιμάσει πάλι κάτι ιδιαίτερο. Γνωστοί καλλιτέχνες, όπως για παράδειγμα η Γιώτα Βέη, θα δώσουν παραδείγματα για το δημοτικό τραγούδι και τη σχέση του με την βυζαντινή και σύγχρονη μουσική.
Ο μουσικός δρ Νίκος Ξανθούλης θα συνδέσει την δημοτική μουσική με την αρχαία ελληνική μουσική. Θα παρουσιαστούν φορεσιές της Ξάνθης από την πλούσια συλλογή Γιώργου Αρβανίτη, θεολόγου και Προέδρου Θρακιωτών Αθήνας, σε σχέση πάντα με το δημοτικό τραγούδι της Θράκης.
Τι ρόλο παίζει η Λαογραφία και ποια η σπουδαιότητά της;
Η κ. Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη τονίζει πως «πρέπει να εμβαθύνουμε περισσότερο στο τι σημαίνει λαϊκός πολιτισμός. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια μας βοηθάει πολύ ο όρος «άυλη πολιτισμική κληρονομία» που καθιέρωσε η UNESCO για μα προστατεύσει ακριβώς το περιεχόμενο του λαϊκού πολιτισμού. Άυλη κληρονομιά είναι αυτό που πρεσβεύει η λαογραφία, τόσα χρόνια, δηλαδή η καθημερινή ζωή, τα τραγούδια, οι παραδόσεις, τα παραμύθια, οι τεχνικές και όλα αυτά που για κάποια χρόνια είχαν βρεθεί στο περιθώριο. Είδε, λοιπόν η UNESCO ότι αυτοί οι πολιτισμοί οι οποίοι χάνονται συνέχεια αποτελούν μια πηγή πλούτου. Κι έτσι αποφάσισε να προστατεύσει αυτή την κληρονομιά. Και πολλά κράτη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα έχει υπογράψει μια σύμβαση για την προστασία της άυλης κληρονομιάς. Δηλαδή όχι μόνο τα κτίρια και τα μνημεία, αλλά και την παράδοση. Όλα αυτά όταν κανείς τα αντιλαμβάνεται σαν μια πηγή έμπνευσης για το μέλλον, θα αντιληφθούμε ότι ο λαϊκός πολιτισμός είναι μια πηγή ανάπτυξης για το μέλλον».
Πληροφορίες 210. 3210295 – 210 3216626
«Εταιρεία Φίλων του Λαού» Ευριπίδου 12, 4ος όροφος.