Εσωτερικό έγγραφο της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τίτλο «Η ακεραιότητα της Συνθήκης Σένγκεν» αποκαλύπτει την πρόθεση κρατών μελών της Ε.Ε. να επαναφέρουν τον έλεγχο στα εσωτερικά σύνορα του χώρου για δύο χρόνια.
Οι Ευρωπαίοι επιδίδονται τις τελευταίες ώρες σε έναν στυγνό εκβιασμό εναντίον της Ελλάδας, κατηγορώντας την Αθήνα ότι ευθύνεται για την κακή φύλαξη των συνόρων και την εισροή χιλιάδων μεταναστών στην Ευρώπη. Μόλις πριν από μερικά 24ωρα συμφώνησαν με την Τουρκία να προωθήσουν την ένταξή της στην ΕΕ, καθώς και να της δώσουν 3 δισ. ευρώ για να συμβάλει στην αντιμετώπιση του προσφυγικού, ωστόσο η Τουρκία είναι απούσα. Την ίδια ώρα, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε επαναφέρει στο τραπέζι το Grexit, η Ελλάδα απειλείται με έξοδο από τη συνθήκη Σένγκεν-παρόλο που δεν προβλέπεται από τη Συνθήκη- ενώ παράλληλα είναι σε εξέλιξη μια σκληρή διαπραγμάτευση κατά την οποία οι δανειστές απαιτούν σφαγιασμό των συντάξεων, νέες μειώσεις στους μισθούς του δημοσίου και επαναφέρουν κάθε μισή ημέρα τις κοινές περιπολίες Ελλάδας-Τουρκίας στο Αιγαίο…
Όπως αναφέρεται στο επίμαχο έγγραφο, οι έλεγχοι εντός Σένγκεν θα γίνονται «όπου εντοπίζονται συνεχείς σοβαρές ελλείψεις σχετικά με τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων», ενώ προτείνεται η άμεση αποστολή επιχειρησιακής ομάδας της FRONTEX στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας και την ανάπτυξη ομάδων ταχείας επέμβασης στα σύνορα με τρίτες χώρες (rapid border intervention teams – (RABITs), ιδιαίτερα στα Βαλκάνια.
Στο εσωτερικό έγγραφο της προεδρίας που απευθύνεται στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων της Ε.Ε. (COREPER) και στο Συμβούλιο Υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών που πραγματοποιείται στις Βρυξέλλες το διήμερο 3- 4 Δεκεμβρίου, αναφέρονται ρητώς οι επιφυλάξεις αρκετών κρατών – μελών για τη λειτουργία της Σένγκεν υπό την σοβαρή πίεση που προκαλείται από την προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, η αδυναμία ορισμένων κρατών μελών να διαφυλάξουν τα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. και τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για τη διασφάλιση του κεκτημένου του χώρου Σένγκεν.
Η Προεδρία καλεί το Συμβούλιο να εξετάσει τέσσερα σημαντικά ζητήματα για να αντιμετωπιστεί η προσφυγική και μεταναστευτική κρίση και η τρομοκρατική απειλή, όπως την καλύτερη συνεργασία ανάμεσα στα κράτη μέλη σε περίπτωση επαναφοράς ελέγχων στα σύνορά τους, τη διασφάλιση των εξωτερικών συνόρων, την αύξηση των ελέγχων για να αντιμετωπιστεί η παράνομη μετανάστευση και την αντιμετώπιση των σοβαρών ελλείψεων σε ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα.
Καλύτερη συνεργασία ανάμεσα στα κράτη μέλη
Το Συμβούλιο καλείται να αποφασίσει πως ακόμα και σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης που εμπίπτει στο άρθρο 25 του κώδικα συνόρων, τα κράτη – μέλη που θα επαναφέρουν τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα θα πρέπει να καταβάλουν κάθε προσπάθεια για την ενημέρωση γειτονικών κρατών –μελών ώστε να υπάρχει χρόνος προσαρμογής στη νέα κατάσταση.
Διασφάλιση των εξωτερικών συνόρων
Σύμφωνα με το εν λόγω έγγραφο, η FRONTEX έχει καταγράψει περίπου 1,2 εκ. παράνομες διαβάσεις στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. από τον Ιανουάριο ως τον Οκτώβριο του 2015 αύξηση της τάξης του 431% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2014. Επιπλέον, ένας αριθμός των παράνομων διαβάσεων δεν έχουν καταγραφεί, με αποτέλεσμα ο ακριβής αριθμός να είναι άγνωστος.
Στο πλαίσιο της καταπολέμησης της τρομοκρατίας μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι, η Προεδρία προτείνει στο Συμβούλιο να ληφθούν σημαντικά περισσότερες προσπάθειες για να αποτραπεί η παράνομη διέλευση των συνόρων, την ανάπτυξη των ομάδων ταχείας επέμβασης στα σύνορα (RABIT’s), ιδιαίτερα στα εξωτερικά χερσαία σύνορα στα Βαλκάνια και την άμεση ανάπτυξη επιχειρησιακής ομάδας της FRONTEX στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας για να αντιμετωπιστούν οι τεράστιες δυσκολίες που παρατηρούνται με γειτονικές χώρες.
Αύξηση των ελέγχων για να αντιμετωπιστεί η παράνομη μετανάστευση
Η Προεδρία προτείνει να εξεταστούν όλες οι δυνατότητες για τον έλεγχο των προσώπων εντός του χώρου Σένγκεν, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης των βάσεων δεδομένων, για να διασφαλιστεί ότι οι παράνομοι μετανάστες θα εντοπίζονται και θα καταχωρίζονται, ώστε οι παράνομοι μετανάστες που έχουν εισέλθει σε χώρο Σένγκεν να μην μπορούν να διαμείνουν στην ίδια χώρα για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να έχουν καταγραφεί.
Αντιμετώπιση των σοβαρών ελλείψεων σε ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα
Η σημαντικότερη ίσως πρόταση που αναφέρεται στο εν λόγω εσωτερικό έγγραφο της Προεδρίας, είναι η πιθανότητα επαναφοράς των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα για χρονικό διάστημα μέχρι και δύο ετών. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο έγγραφο, «βάσει των διατάξεων αυτών, ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να εφαρμόσει τέτοιους ελέγχους για χρονικό διάστημα που υπερβαίνει συνολικά τους έξι μήνες. Η παράταση αυτής της κατάστασης θα απαιτούσε την έγκριση από το Συμβούλιο, μετά από πρόταση της Επιτροπής, σύμφωνα με το άρθρο 26 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν.
Η σύσταση αυτή μπορεί να εκδοθεί σε εξαιρετικές περιστάσεις για να αντιμετωπίσει μια κατάσταση όπου εντοπίζονται συνεχείς σοβαρές ελλείψεις σχετικά με τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων και τα μέτρα που αναφέρονται στο άρθρο 19α του Κώδικα συνόρων της Σένγκεν δεν είναι επαρκή. Όταν σε τέτοιες περιπτώσεις, η συνολική λειτουργία του χώρου τίθεται σε κίνδυνο, και στο βαθμό που οι έκτακτες περιστάσεις συνιστούν σοβαρή απειλή για τη δημόσια τάξη ή την εσωτερική ασφάλεια στον χώρο χωρίς εσωτερικά σύνορα ή μέσα σε μέρη αυτών, η προθεσμία για την επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα μπορεί να παραταθεί μέχρι μια συνολική περίοδο δύο ετών.
Σε αυτή τη βάση, η Προεδρία καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο υποβολής παράτασης σύμφωνα με το άρθρο 26 του κώδικα συνόρων Σένγκεν, ενώ καλεί την ίδια στιγμή τα κράτη – μέλη να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων.