Η έκφραση «παρέλαβα χάος» ή, ακόμη καλύτερα, «καμένη γη» είναι old time classic στην πολιτική. Μέχρι τώρα την έλεγαν νέοι πρωθυπουργοί, αυτή τη φορά όμως θα την πει… νέος πρόεδρος κόμματος.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μαζί με την προεδρική καρέκλα παραλαμβάνει και ένα άδειο χρηματοκιβώτιο, 190 εκατ. χρέη προς τράπεζες, περί τα 4.300.000 ευρώ οφειλές προς τρίτους -όχι σε Εφορία και ασφαλιστικά ταμεία-, άλλες ρυθμισμένες, άλλες όχι, και απλήρωτους εργαζομένους για πάνω από έξι μήνες, στους οποίους οφείλεται περί το 1 εκατ. ευρώ.
Οι πρώτες συσκέψεις αφορούν λοιπόν στο οικονομικό πρόβλημα, που φέρνει σε δύσκολη θέση με το «καλημέρα» τη νέα ηγεσία. Δεν είναι τυχαίο πως στην πρώτη του ομιλία στην Κ.Ο. του κόμματος ο κ. Μητσοτάκης προανήγγειλε την έναρξη οικονομικής εκστρατείας. «Θα ζητήσουμε λίγα από πολλούς.
Η δημόσια επιχορήγηση, που είναι μειωμένη, θα διατίθεται σχεδόν εξ ολοκλήρου για την κάλυψη υποχρεώσεων του κόμματος» τόνισε, ενώ ανακοίνωσε τη μεταστέγαση της Ν.Δ. σε φθηνότερα γραφεία.
Γιατί ο Μητσοτάκης δεν έκανε αντιπρόεδρο τον Τζιτζικώστα; – Το παρασκήνιο της απόφασης
Ποιος φταίει; Ο προηγούμενος; Οχι ακριβώς, διότι υπάρχει… ο πιο προηγούμενος και… ο ακόμη πιο προηγούμενος, σε μια αλυσίδα οικονομικής διαχείρισης που χάνεται στον χρόνο και σίγουρα στα μέσα των 80ies. Με άλλα λόγια, το πρόβλημα έχει βαθιές ρίζες.
Τα δάνεια. Το πρώτο σοβαρό τραπεζικό δάνειο της Ν.Δ. ελήφθη το 1986 και σε ευρώ ήταν λίγο πάνω από 22.300.000. Αυτό το αρχικό δάνειο εξοφλήθηκε 14 χρόνια μετά, από ένα ανοιχτό δάνειο, ύψους 25,6 εκατ. ευρώ, που ελήφθη από την Αγροτική.
Ο δανεισμός συνεχίστηκε τα επόμενα χρόνια και το 2009 ανερχόταν πια συνολικά στα 106 εκατ. ευρώ. Τον Φεβρουάριο του 2010 ελήφθη ένα δάνειο από την Τράπεζα Πειραιώς, ύψους 15 εκατ., τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου ελήφθησαν 3 εκατ. ευρώ από τη Eurobank, τον Δεκέμβριο 4 εκατ. από την Εθνική και τον Ιανουάριο του 2011, 2 εκατ. από την Τράπεζα Αττικής. Δηλαδή συνολικά ελήφθησαν 24 εκατ. ευρώ, που ήταν και τα τελευταία δάνεια που δόθηκαν. Αρα από τα 106 εκατ. μέχρι το 2009, το χρέος ανέβηκε στα 130 εκατ. ευρώ το 2011. Τα περίπου 60 εκατ. διαφοράς οφείλονται στο γεγονός ότι από το 2012 και μετά σταμάτησε η εξυπηρέτησή τους και η κεφαλαιοποίηση των τοκοχρεολυτικών δόσεων εκτίναξε το χρέος στα 190 εκατ. ευρώ. Αλλά υπήρξε και κάτι ακόμη:
Το ύψος του επιτοκίου! Τα δάνεια αυτά είχαν 2,1% επιτόκιο, το οποίο εκτοξεύτηκε στο 10%, με αποτέλεσμα, ενώ εξυπηρετείτο το 2009 με 270.000 ευρώ, το 2012 να απαιτούνται 980.000 ευρώ μηνιαία. Το οικονομικό πρόβλημα επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο, καθώς άλλαξε δραστικά η κρατική επιχορήγηση, που ήταν ένα τοις χιλίοις επί των εσόδων σε 0,5 τοις χιλίοις, ενώ μείωση της κρατικής επιχορήγησης υπήρξε και λόγω της μεγάλης μείωσης των εκλογικών ποσοστών της Νέας Δημοκρατίας.
Έρχεται άγρια σύγκρουση στο πολιτικό σκηνικό
Για να αντιληφθεί κανείς τα ποσά για τα οποία μιλάμε, όταν η Ν.Δ. ήταν πρώτο κόμμα, με ποσοστό άνω του 40%, η τακτική επιχορήγηση ανερχόταν σε πάνω από 20 εκατ. ευρώ τον χρόνο, και άλλα 2 εκατ. για επιμόρφωση. Αν η χρονιά ήταν εκλογική, όπως π.χ. το 2007 ή το 2009, υπήρχε και επιπρόσθετη εκλογική επιχορήγηση, ύψους 7 εκατ. ευρώ (2009). Από τις εκλογές του 2009 και μετά, με ποσοστό πλέον 33%, τα ποσά της τακτικής επιχορήγησης κόπηκαν, σε συνδυασμό με την κρίση, κατ’ αρχάς στα μισά (13 εκατ. το 2010, 11 εκατ. το 2011) και στη συνέχεια τα μεν εκλογικά ποσοστά της Ν.Δ. κατέβηκαν κι άλλο, μαζί και η επιχορήγηση: 4,4 εκατ. το 2012, 3,2 εκατ. το 2014 και μόλις 1,472 εκατ. για το 2015. Τις χρονιές εκλογών πάντα δίδεται έκτακτη επιχορήγηση (1,8 εκατ. το 2015), αλλά είναι φανερό ότι η μείωση εσόδων οδήγησε σε απόλυτο αδιέξοδο, τουλάχιστον ως προς την εξυπηρέτηση των δανείων από το 2012 και μετά.
Τώρα, το 60% αυτών των επιχορηγήσεων παρακρατείται από τις τράπεζες και μόνον το 40% πηγαίνει στο ταμείο του κόμματος.
Η μείωση των λειτουργικών εξόδων
Η πρώτη γρήγορη ανάγνωση του προβλήματος οδηγεί στο αυτονόητο: Μείωση λειτουργικών εξόδων… Aυτή η μείωση θα πρέπει να είναι σχεδόν απόλυτη: να διαλυθεί εκ βάθρων η παρούσα δομή και να φτιαχτεί μια πολύ μικρή. Πόσο μικρή; Υποχρεωτικά, οι υπολογισμοί βασίζονται μόνο στην εμφανή κι όχι στη φημολογούμενη «αφανή» χρηματοδότηση των κομμάτων.
Κατ’ αρχάς, χρονιά-σταθμός είναι το 2000, διότι τότε η Ν.Δ. βάζει μια λογιστική τάξη, εφαρμόζοντας το διπλογραφικό σύστημα, άρα μπορεί κανείς να δει την πλήρη εξέλιξη από εκεί και μετά. Νωρίτερα, η εικόνα είναι θολή, με μόνο βέβαιο ότι το χρήμα έρρεε άφθονο, ειδικά σε εκλογικές χρονιές. Σταδιακά, το κόμμα μεταβλήθηκε σε «πολυτελές», πληρώνοντας δομές σε όλη τη χώρα, ξοδεύοντας τεράστια ποσά σε προεκλογικές καμπάνιες, επικοινωνία αλλά και άλλες δράσεις, χωρίς -κι αυτό έχει σημασία- τα μέλη του να συνεισφέρουν σταθερά, παρά μόνο εμφανίζονταν σε κάποιες σποραδικές οικονομικές «εξορμήσεις», με ανώνυμα κουπόνια. Τώρα, ποιος έπαιρνε δέκα και ποιος… χίλια είναι άγνωστο. Σήμερα, πάντως, θα είναι γνωστό, διότι ο νέος νόμος δεν αφήνει καμία χαραμάδα ανώνυμων γαλαντόμων χορηγών.
Τώρα, η Ν.Δ. τις καλές εποχές νοίκιαζε 22 κτίρια στην Αθήνα και πλήρωνε περίπου 130.000 ευρώ (!) τον μήνα σε ενοίκια. Η μετακόμιση στη Συγγρού εξοικονόμησε 40.000 ευρώ τον μήνα, αφού το ενοίκιο ήταν 90.000 ευρώ, αλλά τώρα ακόμη και το ποσό των 10.000 ευρώ μηνιαία, ήτοι 120.000 τον χρόνο, φαντάζει τρομακτικό.
Οπως τρομακτικός είναι και ο αριθμός των 215 υπαλλήλων, που όμως είναι οι… μισοί από τους 420 προ κρίσης! Σε αυτούς προσθέστε 100 αποσπασμένους, που μειώθηκαν πια σε 86. Με λειτουργικά έξοδα που ανέρχονταν στο 1.700.000 ευρώ τον μήνα, η παλιά Ν.Δ., προ κρίσης δηλαδή, χρειαζόταν πάνω από 20 εκατ. τον χρόνο και, παρόλο που τα έπαιρνε, όπως είδαμε, από την κρατική επιχορήγηση… δανειζόταν κιόλας. Γιατί; Διότι ουσιαστικά δεν περίσσευαν χρήματα για άλλες δράσεις, που κόστιζαν ακριβά.
Το 2015, αυτά τα λειτουργικά έπεσαν στις 450.000 μηνιαία, μια εξοικονόμηση της τάξης του 75%. Αυτό παραλαμβάνει ο νέος γενικός διευθυντής, Νίκος Παπαθανάσης, που μάλλον θα περάσει πολύ δύσκολες μέρες και νύχτες. Να πούμε ότι τόσο επί Κώστα Τσιμάρα, που παρέδωσε τώρα, όσο και επί Θανάση Σκορδά, που είχε παραδώσει το 2012, τα κονδύλια κόβονταν με το «χασαπομάχαιρο», καθώς και οι δύο διαχειρίστηκαν το κόμμα σε εποχή ισχνών και ισχνότατων αγελάδων. Πιο πριν, ήταν ο Μενέλαος Δασκαλάκης, που είχε διαδεχθεί το 2006 τον εκλιπόντα Γιάννη Βαρθολομαίο, ενώ από τη θέση έχουν περάσει οι Αγγελος Μπρατάκος, Αντώνης Σγαρδέλης, Κώστας Πυλαρινός και Κώστας Σημαιοφορίδης.